Frederiksoord

In 1818 komt de sociaal bewogen Johannes van den Bosch met een ambitieus plan om de armoede in ons land te bestrijden door de stichting van landbouwkoloniën. Dit is het begin van de invloedrijke geschiedenis van de Maatschappij van Weldadigheid. De eerste kolonie werd Frederiksoord genoemd, naar de beschermheer prins Frederik, de tweede zoon van koning Willem I, kolonel-generaal van de landmacht en bekend om zijn goedgeefsheid.

Op 25 augustus 1818 legde Johannes van den Bosch de eerste steen voor de eerste kolonistenwoning op de woeste gronden van de gemeente Vledder in Zuidwest-Drenthe. Het was de realisatie van achttiende-eeuwse verlichtingsdenkbeelden en negentiende-eeuwse romantische dromen die Johannes van den Bosch aandreef. Hij zag in de jaren na de Franse tijd hoe de armoede steeg.

Eind 1818 staan er 52 boerderijtjes klaar om de arme stedelingen te ontvangen. De eerste ploeg kolonisten uit Holland bestaat uit 52 gezinnen met 100 volwassenen en 230 kinderen. Zij reizen per zeilboot naar Blokzijl en vervolgens per ossenkar of te voet door naar Drenthe. Hier kunnen ze op werk en onderdak rekenen. De kinderen gaan er verplicht naar school en er is een eigen ziekenfonds. Er komen kerken, winkels, scholen en zelfs rustoorden. Met deze sociale voorzieningen loopt de Maatschappij van Weldadigheid 80 jaar vooruit op de rest van Nederland en wordt daarmee beschouwd als de bakermat van onze verzorgingsstaat. 

Daarna volgen er meer in de omgeving van Wilhelminaoord, Willemsoord, Boschoord, en Wortel in België. En wie zich niet aan de regels houdt? Die worden ‘verbannen’ naar de dwangkoloniën in Veenhuizen, Ommerschans of Merksplas in België. En zo worden er in de periode 1818- 1921 ongeveer 80.000 mensen naar het platteland in Drenthe verplaatst, met naar schatting één miljoen nakomelingen nu.

routeburo