Dunningen

Dunningen was een havezate in de gelijknamige buurschap tussen het Drentse dorp de Wijk en de Overijsselse plaats IJhorst in het Dieverderdingspel, nabij het riviertje de Reest.

Het is onbekend wanneer het huis op het landgoed Dunningen werd gebouwd. Vermoedelijk bestond er al een middeleeuwse bebouwing. Een imposante havezate is Dunningen nooit geweest. Het lijkt meer een politiek instrument geweest te zijn om via het bezit van deze havezate toegang tot de Ridderschap van Drenthe te verkrijgen. Dat lukte in 1604 toen de toenmalige eigenaar, Johan van den Camp, belastingvrijdom kreeg voor de havezate Dunningen. 

Dunningen was vroeger een van de 18 Drentse Havezaten. Dit recht van Havezate schijnt echter alleen op het eigendom van Jhr. VAN DER CAMP te hebben gelegen. Het is niet onwaarschijnlijk, dat de naam Dunningen is afgeleid van Duiningen of een bezitting en ontginning in de duinen, zijnde zandige hoogten. Een belangrijk deel van Dunningen is met bos bezet en zeer zandig en hoog. Hoogstwaarschijnlijk zijn hier eeuwen geleden duinen geweest. Een reden te meer voor dit vermoeden ligt in de omstandigheid, dat aan de zuidzijde van de rivier de Reest, ongeveer tegenover Dunningen, zich de IJhorster duinen bevinden. Ook loopt van Dunningen af een belangrijke strook hoge en deels schrale zandgrond noordwaarts door de Oosterwijk tot over de Hoogeveense Vaart, welke strook zich op het Wijkerbroek verenigt met ruwe hoogten, met bos en heide begroeid, en tussenliggende laagten. Deze hoogten zijn stellig voor eeuwen ook duinen geweest.

De Dunninger-es, ie een esgrond nabij de vroegere havezathe die ligt op van zestig tot tachtig centimeter hoger dab omringende landerijen, dat komt in het Reestdal nergens voor. Dat zegt genoeg over de ouderdom van zo’n es, want elk jaar werd de es door de mest uit de potstal iets hoger. De havezathe die daar gelegen heeft , daar is niets meer van over. Nu ligt op die plek een stuk bos, dat aan de Reest grenst. Niemand weet precies waar de havezathe heeft gelegen.

In de tweede helft van de 17e eeuw werd de oude bebouwing afgebroken en vervangen door een nieuwe havezate. Vanwege financiële problemen moest de havezate verkocht worden en kwam deze in het bezit van Cornelis van Dongen tot de Oldengaerde. In de 18e eeuw maakten de Van Dongens op grond van het bezit van de havezate Dunningen deel uit van de Ridderschap.

Via vererving kwam Dunningen in handen van Edzard Jacob Tjarda van Starkenborgh. Deze liet rond 1780 een nieuw herenhuis bouwen en verzocht om verlegging van het recht van havezate naar het nieuwgebouwde huis. Na het overlijden van Tjarda van Starkenborch en zijn echtgenote Rutgera Christina Elizabeth van Dongen werd het huis rond 1793 verkocht aan de patriot en lid van de Loffelijken Etstoel der Landschap Drenthe, mr. Wijncko Tonckens. De nieuwe eigenaar liet de havezate afbreken.

routeburo