Tempel van Segesta

Deze Dorische tempel is een indrukwekkend voorbeeld van oude Griekse architectuur en dateert uit de 5e eeuw voor Christus. Hij werd gebouwd door de Elymiërs.

Het is een van de zeldzame voorbeelden van Dorische tempels die nooit zijn ingestort.

Een klassiek Dorische tempel heeft als kenmerkende architecturale elementen: zuilen met eenvoudige, onversierde kapitelen, een rechthoekig grondplan en Dorische kapitelen.

De zuilen van de Tempel van Segesta vertonen een subtiele kromming in hun schachten, wat bekend staat als entasis. Dit architecturale element is ontworpen om een optische illusie te creëren en ervoor te zorgen dat de zuilen er recht uitzien, zelfs als ze in werkelijkheid iets gebogen zijn. Het menselijk oog is gevoelig voor optische vertekening, vooral wanneer we naar lange, rechte structuren zoals kolommen kijken. Wanneer een kolom over zijn gehele lengte volkomen recht wordt gemaakt, kan deze er visueel hol uitzien in het midden. Entasis corrigeert dit optische effect.

De tempel heeft zes zuilen aan de voorzijde en veertien aan de zijkanten (van 9 meter hoog), wat een zeldzame en ongebruikelijke verhouding is in de Griekse architectuur. Normaal gesproken hebben Griekse tempels een even aantal zuilen aan de voorzijde en een oneven aantal zuilen aan de zijkanten. Bijvoorbeeld, een veelvoorkomend ontwerp is zes zuilen aan de voorzijde en dertien zuilen aan de zijkanten, zoals in de Tempel van Hera in Olympia.

Een opvallend kenmerk van de Tempel van Segesta is dat deze nooit volledig is voltooid. Hoewel de constructie werd gestart, ontbreekt de gebruikelijke binnenste cel (naos) die kenmerkend is voor Griekse tempels. Ook missen de zuilen de karakteristieke groeven (fluiten) die vaak op Dorische zuilen te vinden zijn. Misschien waren het aantal zuilen ook nog niet volledig, wat de ongebruikelijke verhouding kan verklaren. Ook heeft de tempel nooit een dak gehad zoals de meeste Griekse tempels. De iets andere structuur dan de canonieke Griekse tempels, de afwezigheid van enige interne structuur (cella, adyton enz.) en het feit dat het zich in een niet-Griekse stad bevindt, hebben tot een verhit debat onder geleerden geleid. Sommigen denken dat dit een Grieks type product is voor een Griekse sekte.

Wat ook in het voordeel spreekt van een onafgewerkte tempel is het volgende (zie deze videolink). De meeste architectonische elementen vertonen nog elementen die enkel aanwezig zijn tijdens de fabricage en transport. Zo zijn veel van de stylobaten aan de onderkant van de zuilen nog voorzien van richels ("bugnes") waaraan de klemmen voor de lieren werden vastgemaakt nog aanwezig. Deze zouden verwijderd worden eens dat het werk volledig af is. Ook de zuilen zelf zouden zo glad niet zijn zoals de dag van vandaag. Dat komt omdat de zuilen nog bedekt zijn met een beschermende mantel die hen beschermd tijdens het transport. Ook zijn de markeringen nog aanwezig vanaf waar later de ribbels in de zuilen zouden moeten worden gekerfd.

De Elymiërs waren al snel gehelleniseerd: zij namen de Griekse manier van leven over. Daardoor lag Segesta voortdurend overhoop met Selinunte, waarschijnlijk omdat het trachtte een haven aan de Tyrreense Zee te vestigen. Mogelijks is de tempel nooit voltooid wegens gebrek aan financiële middelen die eerder naar de oorlogen vloeiden.

Willem Vandenameele