Een 'zavelput' in de Zavelstraat

De zone tussen de gehuchten Oude Stok en Zavel vormt een overgang van de Demervallei naar de Kempische zandgronden. Ze gemarkeerd wordt door de landduinenrij die van Averbode over Langdorp richting Aarschot loopt. Op deze 'kam' loopt al eeuwen een handelsweg tussen Aarschot en Diest, een stukje van de heirbaan van Mechelen naar het land van Luik. De zandheuvels hier zijn waarschijnlijk in de laatste ijstijd ontstaan door zand dat opstoof vanuit de periodiek droogvallende Demervallei. De heuvels zouden dus als rivierduinen moeten beschouwd worden. De duinen liggen mooi in de richting Oost-West georiënteerd. Wanneer we in de Zavelstraat even van de weg afgaan, het bos in, zien we onder de dennenbomen een afgraving van zand. Onder de dunne, donkere strooisel- en humuslaag zien we onmiddellijk het okergele zand. Dit zand wordt in de streek 'zavel' genoemd.

Wat is zavel?
In de bodemkunde is zavel een bodemsoort bestaande uit overwegend grof zand met een belangrijk percentage kleideeltjes (van 12% voor lichte zavel naar 25% voor zware zavel). In de Kempen wordt deze benaming eerder gebruikt voor bruin zand dat op één spadesteek diep tevoorschijn komt. Feitelijk is het gewoon kwartszand waar aan het oppervlak van de korrel zich een zeer dun laagje ‘roest’ heeft afgezet. Het ijzerhoudend zand kwam in onze bodem door de verwering van de mineralen ‘olivijn’ en ‘glauconiet’. Deze mineralen komen vooral voor in de afzettingen in de Diestiaanzee acht miljoen jaar geleden.
Te losse zand werd in de streek ‘papzand’ genoemd omdat het niet zo best geschikt was om mortel mee te maken.

Toerisme Aarschot