Houx

Gedomineerd door de imposante ruïnes van Poilvache, is Houx een charmant, klein dorp gelegen aan de voet van een grote rots.
Het dorp strekt zich uit langs een straat die parallel loopt met de Maas en verticale straatjes die gestopt worden door de rots.
Gescheiden van de weg door een groene bosrijke zone werd het dorp sterk beproefd tijdens de 2 wereldoorlogen.

Het dorp is samengesteld uit een dicht woongedeeltevan vooral rijtjeshuizen die voor het grootste stuk gebouwd werden met kalksteen.
Men ziet echter ook enkele huizen waarvan de ruwbouw dateert uit de XVIde eeuw zoals de school en het huis van de onderwijzer, gebouwd rond 1889.

Houx is een naam van Germaanse oorsprong met als betekenis: doornhout, buks.

In 1830, produceert Houx spelt, rogge, haver, hooi, aardappels en wortelen.
In de boomgaarden vinden we : appelen, peren en pruimen.
Voor de houtbewerkerij en de verwarmingen wordt gebruik gemaakt van de vele bomen die in het dorp te vinden zijn.
De oude steengroeve van Houx werd geëxploiteerd vanaf het begin van de 14de eeuw tot het einde van de 18de eeuw door de familie Wilmet die in Yvoir woonden.

Het kasteel van Poilvache:

op de top van een hoge rots, bemerkt men de ruïnes van het oude fort van Poilvache. De fundering gaat terug naar de jaren 1226-1228. 

Voor de oorsprong van deze benaming "Poilvache" (koeienhaar) worden volgende hypothesen weerhouden:

- De verovering van het kasteel zou mogelijk geworden zijn door een krijgslist van de inwoners van Dinant: ze hadden zich vermomd onder koeienhuiden en zouden zich op die manier te midden van een kudde levende koeien naar binnen hebben laten smokkelen.

- De naam zou afgeleid zijn van een scheldwoord Pillans-vacca (Veedieven), omdat de bewoners van de burcht regelmatig koeien gingen stelen bij de boeren in de omgeving, die bij het prinsbisdom Luik hoorden

- De weilanden nabij het dorp, waar de boeren hun vee lieten grazen werden vaak door koude wind geteisterd, waardoor de haren van de koeien rechtop gingen staan.

Het kasteel werd belegerd, bezet en geruïneerd door de Dinantais, in 1322. De Luikenaren belegerden het kasteel in 1430. Na een stevig verzet van 5 à 6 dagen, werd de bezetting stopgezet en het kasteel gesloopt. Opnieuw opgebouwd, wordt het nogmaals tot op de grond gelijk gemaakt door het Franse leger in 1554. Van deze oude boulevard van de feodaliteit, zien men slechts nog enkele resten van ondergrondse tunnels, en een inkeping in de rots, van 55 meter diep.
Momenteel zijn de ruïnes eigendom van de Waalse Regio en zijn ze ingeschreven als Uitzonderlijk Erfgoed in 1992.

Willem Vandenameele