Kasteel Pierco

Dit gebouw getuigt van de rijkdom van sommige dorpelingen. Dit riant landhuis werd gebouwd in de jaren 1820-1830 door burgemeester en huisdokter Pierre-Joseph Giroul in het gehucht Walho aan de zuidoostelijke rand van het dorp. Er was een achterliggende tuin van nagenoeg 45 are en een boomgaard van 93 are.. E.H. Hubert Pierco (1804-1876), pastoor van Grand-Hallet, bezat het in eigendom in het midden van de 19de eeuw. Omstreeks 1850 kwam het in handen van Jean Pierco (1825-1887). Uit het huwelijk van zijn zoon Jules Pierco met Victorine Beaudhuin waren er twee kinderen: Jean en Joseph Pierco. Marthe Eyben huwde Jean Pierco (1874-1928) en werd als Madame Pierco, omwille van haar liefdadigheid, door eenieder bemind. Zijn broer Joseph (1877-1949) was voorbestemd voor een politieke loopbaan. Vooreerst nam hij de functie waar van burgemeester van zijn geboortedorp vanaf 1928 tot aan zijn dood. Tevens was hij quaestor van de Kamer en advocaat bij het Hof van Beroep. Vier burgemeesters van Walshoutem hebben aldus dit kasteel bewoond: Pierco Jean (1879-1887); Pierco Jules (1889-1893); Pierco Jean (1921-1928) en Pierco Joseph (1928-1941).

Het huidige gebouw, dat ettelijke keren werd verbouwd, verraadt ondanks alle fiorituren nog steeds zijn oorspronkelijke vorm: een dubbelhuis van drie traveeën en twee bouwlagen en een mezzanine, geflankeerd door twee lage aanbouwen van elk één travee en waarin waarschijnlijk de dienstruimten waren ondergebracht. Het geheel was bedekt met zadeldaken. Het gebouw werd van de straat gescheiden door een 15 meter diep erepleintje. Lambert-Hubert Pierco, pastoor in het nabijgelegen Grand-Hallet (Waals-Brabant) herbouwde rond 1860 de rechteraanbouw in een distilleerderij met stoomkracht, een industrietak die rond 1850 in Haspengouw een grote opbloei kende. In 1872, niet lang voor zijn dood, verkocht hij het aan zijn neef Jean Pierco.

Jean Pierco liet een 'lusttuin' aanleggen van 3 hectare 60 are, die een groot gedeelte van de ruimte besloeg tussen de weg naar Wezeren (de huidige Piercostraat) en de Bormanstraat. Het ereplein voor het 'kasteel' werd nu ook links door een tweede dwarsvleugel afgebakend, geregistreerd als "remise de maître", zoiets als een veredeld koetshuis en zeker niet voor de boerenkarren bestemd.

In 1906, lang voor de wet Vandervelde op de beteugeling van de openbare dronkenschap (1919), werd de distilleerderij stopgezet. Provincieraadslid en burgemeester Jean Pierco, kleinzoon van eerstgenoemde, gaf het kasteelcomplex in de jaren 1920 zijn huidig uitzicht. Het werd een historiserende aanpassing, die zich trouwens vooral beperkte tot de voorgevel en het interieur: de ingangstravee kreeg een toren met een spits tentdak, de traveeën werden afgelijnd door hoekkettingen en geblokte lisenen in witte zandsteen, de ramen van de eerste verdieping werden van driehoekige frontons voorzien en de middentraveeën van de verlengde aanbouwen van spitsboogfrontons. In de voormalige distilleerderij werd een 'salle flamande' ingericht. Bij de verrijking van het interieur werd gul gebruikgemaakt van afbraakmateriaal uit een Antwerps herenhuis (lambriseringen, schoorstenen en haardplaten, glasramen…). De verbouwing werd geleid door de Brusselse architect Closset, waarschijnlijk E. Closset.

Het ereplein voor het kasteel wordt langs de straatzijde afgebakend door een lage muur, onderbroken voor de gekasseide op- en afritten, die een rotonde vormden. Maar, zoals blijkt uit ansichtkaarten uit de jaren 1920 en uit de kadastrale gegevens, was er ook een 'overtuin'. Dit was een perceel van 26 are aan de overzijde van de straat met grasperken, bloembedden en een witstenen zuil, mogelijk het voetstuk van een zonnewijzer. De ruimte achter het kasteel werd door een 200 m lange singel van hooghout verbonden met een blok landbouwgrond in de hoek van de Bormanstraat en de Walhostraat. Dat deel werd met bomen beplant en van een wandelpad voorzien. De band tussen het kasteel en dit bosplantsoen werd echter recent door de verkaveling van de Camille Lenaertstraat verbroken.

Park van het kasteel Pierco

Er is een restant van slechts 50 are van het landschappelijk park dat oorspronkelijk 3 hectare 60 are groot was. Het werd aangelegd in de jaren 1870. In het resterende parkdeel van het landhuis Pierco bevindt zich een collectie parkbomen die teruggaan op vroegere aanlegfases van het park. De collectie wordt gedomineerd door zes bruine beuken en is verder aangevuld met ondermeer één winterlinde (241 cm), twee gewone esdoorns (385 en 206 cm), één witte paardenkastanje (283 cm), één zomereik (261 cm) en één beverboom (206 cm). Opmerkelijk in deze collectie is het voorkomen van een drietal bundelbomen van hoog opgaande bruine beuken, waarvan één exemplaar met drie stammen (393 cm) en twee exemplaren met twee stammen (380 en 289 cm). Twee vrijstaande bruine beuken (489 cm en 366 cm) en één vrijstaande gewone esdoorn (385 cm) hebben respectabele stamomtrekken. In de struiklaag van het park komen boerenjasmijn, aucuba, mahonia en sneeuwbes voor.

Jan Rymenams