Oude en ongerepte beukenbossen van de Karpaten en andere regio’s van Europa

Beukenbossen zijn het eindpunt van de spontane bosevolutie, ze vormen de climaxvegetatie op plekken die niet te droog, te warm of te nat zijn. Als de natuur haar gang zou gaan, zou de beuk het grootste deel van ons continent bedekken. Oude bijna ongerepte beukenbossen zijn tegenwoordig extreem zeldzaam in Europa en komen vooral voor op plekken die moeilijk te ontginnen of ontwikkelen zijn. In vergelijking met de rest van de wereld behoren beukenbossen tot de ernstig bedreigde habitats in Europa, ook al is de beuk als soort niet bedreigd. Om die reden zijn de weinige overgebleven oude en ongerepte Europese beukenbossen die niet of weinig door mensen zijn veranderd, opgenomen op de Werelderfgoedlijst van UNESCO. Dat grensoverschrijdende erfgoed omvat 94 deelgebieden in 18 landen.

Sinds het einde van de laatste ijstijd heeft de Europese beuk zich vanuit enkele geïsoleerde schuilplaatsen in de Alpen, Karpaten, Dinariden, het Middellandse Zeegebied en de Pyreneeën in een relatief korte tijd, van enkele duizenden jaren, over een groot deel van het continent verspreid. Het succes van de beuk in heel Europa is te danken aan het aanpassingsvermogen en tolerantie van de boom voor verschillende klimaatomstandigheden, geografische en fysieke omstandigheden. Die bossen bevatten een onschatbare populatie van oude bomen en een genetisch reservoir van beuken en vele andere soorten die afhankelijk zijn van die oude bosgebieden.

Door het jaar heen en tijdens hun levenscyclus ondergaan beukenbossen verschillende stadia en processen. Van het ontkiemen van jonge boompjes die dicht op elkaar staan in hun eerste jaren, tot decennia van concurrentie om ruimte, water en licht, de groei tot imposante bomen, en uiteindelijk het verval en de afbraak. Zonder menselijke inmenging ontvouwen die natuurlijke processen zich op een ongestoorde manier. Samen, over tientallen en zelfs honderden jaren, geven die typische wildernisverschijnselen vorm aan het woud.

Let op: deze informatie is een algemene beschrijving van het UNESCO-Werelderfgoed, dat zich elders in het Zoniënwoud bevindt. In 2017 werden vijf delen (die zich bevinden in Ticton, Joseph Zwaenepoel en Grippensdelle) van het Zoniënwoud erkend als UNESCO-Werelderfgoed als deel van de ‘Oude en ongerepte beukenbossen van de Karpaten en andere regio’s van Europa’. Het is de enige UNESCO natuurlijke werelderfgoedsite in België.

United Nations Brussels