Ervaringspad om de zintuigen te ontwikkelen in Brakel-Bellersen

Hugo Kükelhausen ontwikkelt uitdagende speel- en ervaringsapparatuur die op veel plaatsen te zien is en vandaag de dag in Bellersen te ervaren is.

Hieronder beschrijven we de verschillende stations:

Roterende schijf: Afhankelijk van de draairichting versmalt of verbreedt de spiraalvorm zich. Kijk een tijdje naar de spiraal terwijl deze langzaam in één richting draait en kijk dan naar een punt in de omgeving, alles lijkt samen te trekken of van dat punt weg te bewegen.

Gietplaat: De grote schijf is gevuld met verschillend korrelig materiaal. Sluizen zorgen voor een langzaam ritselen van de ene kant naar de andere. De korrels ordenen zich steeds opnieuw, zodat er nooit een uniforme mix ontstaat. De orde en vorm van de afzonderlijke lagen doen denken aan geologische formaties die ook in de aardkorst te vinden zijn. Als je te snel draait, geen tijd geeft voor het mengsel om zich te ordenen in lagen, ontstaat er chaos. Het heeft tijd nodig om opnieuw een nieuwe orde te vinden.

Klankzuil: Deze steen laat een geluid horen wanneer hij op zijn kopvlakken met water wordt bevochtigd en stevig wordt gewreven. Dit vereist enige oefening. Muzikanten maken gebruik van hetzelfde effect wanneer ze spelen op een waterorgel. Het geluid is ook hoorbaar en voelbaar door de steen met de palm van de hand of een houten stok aan te slaan. Het geluid van de steen werkt volgens het principe van een stemvork.

Stroomstenen: Water vormt wervelingen en draaikolken rond obstakels. De in de stroming geplaatste objecten vormen door hun verschillende vorm verschillende stroompatronen. Wie dit een tijdje bekijkt, neemt het pulserende ritme in zich op. Dit kan een ontspannend effect hebben, dat ontstaat door het observeren van stromend water.

Waterzuil: Met de slinger wordt het water eerst langzaam en dan steeds sneller in beweging gebracht en zo ontstaat er een draaikolk. De spiraalvormige vorm van de waterdraaikolk vormt een van de oerfenomenen van de natuur. De spiraal vormt ook de ontwikkelingsbewegingen van het wordende leven, de embryo op kleine schaal en in het heelal, waar spiraalvormige nevels zich over lichtjaren uitstrekken.

Kettingbrug: De kettingbrug steekt u eerst over met behulp van de leuning. Als u hier enige oefening in heeft, lukt het misschien ook zonder. Hier wordt het evenwichtsgevoel en de beweeglijkheid van het hele lichaam aangesproken.

Balanstafel: Hier kunnen spelers hun evenwichtsgevoel ontwikkelen op veerkrachtige ondergrond. Net als op vrij hangende, omgevallen boomstammen moet het hele lichaam het samenspel tussen zwaartekracht, veerkracht van de verende elementen en de eigen reactie bemiddelen. Eerst met leuning, later misschien ook zonder.

Zoemgat: Een holte in een steenblok, groot genoeg om het hoofd erin te steken en te zoemen. Na wat uitproberen vindt u de toon die de luchtruimte tussen hoofd en wand in trilling brengt. De resonantie die wordt gegenereerd door uw eigen stem wordt overgebracht van het hoofd naar het hele lichaam en veroorzaakt zo een inwendige massage. Zo wordt uw eigen stem op een nieuwe, zeer intense manier ervaren.

Paraboolspiegelpaar: Deze installatie dient voor communicatie en is natuurlijk alleen te ervaren door meerdere personen. U spreekt met normale stem in de schelp en uw taal wordt begrepen aan de overkant en op elk punt daartussen. Dit paraboolspiegelpaar demonstreert de gerichte verspreiding, bundeling of focussering van geluidsgolven. Wat voor televisieontvangst voor velen begrijpelijk is, maar toch onbegrijpelijk blijft, kan hier met wat eigen initiatief en met andere deelnemers worden ontdekt. U begrijpt uzelf tot op 30 tot 40 meter afstand.

Octoscoop: Het kijken door de octoscoop biedt een veelzijdig uitzicht op het zuidelijke deel van Bellersen en de rest van de omgeving. De vermenigvuldiging van het gekozen motief, met behulp van meerdere spiegels in het apparaat, wordt door Kükelhaus vergeleken met celdeling, het proces dat aan de basis ligt van al het leven.

Zwaaisnoer: Bij het zwaaisnoerapparaat is horizontaal tussen twee masten een touw bevestigd. Daaraan hangen drie zwaaisnoeren. Bij gelijktijdig gebruik van twee touwen beïnvloeden de respectievelijke trillingen elkaar. Een proces dat al een indruk kan geven van gekoppelde trillingen.

Balansklossen: De houten blokken zijn geregen aan twee parallelle staalkabels. Door verschillende zwaartepunthoogtes zijn ze soms labiel, soms stabiel. Hierdoor wordt het evenwichtsgevoel getraind.

Grote schommel: Op de grote schommel ontdekken ook volwassenen weer hun plezier in de gelijkmatige en rustige pendelbeweging. In de wisselwerking van stijgen en vallen worden tegenstellingen ervaren die elkaar onderling beïnvloeden. De mens wordt het pendelgewicht en voelt stijg- en valkrachten aan den lijve.

Balancerende schijven: Met de kleine balancerende schijven wordt het evenwichtsgevoel getraind. Probeer het met z'n tweeën, door elkaars handen vast te houden en ten slotte zelf te proberen het evenwicht te bewaren.

Wip: Op de wip kan het evenwicht worden bewaard als op een weegschaal. Lichtere personen gaan verder naar buiten om een zwaardere persoon in balans te houden. Omgekeerd gaan zwaardere personen verder naar binnen om op gelijke hoogte te kunnen wippen met de lichtere persoon.

Roterende schijf 2: Deze schijf wordt -langzaam- gedraaid en van een afstand van ongeveer 6 meter bekeken. De spelers hebben de indruk dat de voorheen vlakke, tweedimensionale tekening dan ruimtelijk lijkt. Het centrum van de schijf is in rust moeilijk te herkennen, de talrijke excentrieke cirkelbogen leiden ervan af. Als de schijf draait, wordt het centrum als enig rustpunt herkenbaar. De traagheid van het oog laat de sikkelvormige vlakken samensmelten tot perspectivisch getekende banden. Ze beschrijven daarbij het buitenoppervlak van een afgeknotte kegel en zijn krater. Omdat de middenas van de ogenschijnlijk ruimtelijke bolvormige krater samenvalt met het middelpunt van de schijf, draait de bovenrand van de constructie om de draaias van de schijf. Dit fenomeen legt Hugo Kükelhaus uit als volgt: "De indruk is onontkoombaar omdat de ruimtelijkheid uitsluitend door mijzelf wordt gegenereerd."

Kaleidoscoop: Het kijken door de kaleidoscoop toont een willekeurig patroon van gevarieerd gespiegelde, kleurrijke glassteentjes. Telkens ontstaan er nieuwe symmetrieën, nieuwe ordeningen wanneer de grote objecthouder wordt gedraaid.