Rondwandelpad Waterwinningsinstallatie Hohe Struth

Toelichtingen van de WVS over het waterwinningssysteem "Hohe Struth"
De WVS is verheugd dat het Heimatverein Zeppenfeld e.V. betrokken personen heeft gevonden die geïnteresseerd zijn in het historische waterwinningssysteem uit het begin van de 20e eeuw in de nabije omgeving en die de cultuur voor het nageslacht willen behouden.
Want wie kan zich vandaag de dag nog voorstellen wat droge jaren betekenden in de jaren '50 en '60? Vijftig jaar later, nu in de 21e eeuw, hebben we kwantitatief en kwalitatief zonder aarzeling toegang tot kostbaar drinkwater. Vroeger, in ieder geval rond het jaar 1903, was de bevolking ongetwijfeld blij om leidingwater in huis te krijgen, zodat ze niet langer afhankelijk waren van huiswaterputten, althans voor drinkwatergebruik.
Dit waterwinningssysteem staat symbool voor tal van systemen in de regio Siegen-Wittgenstein en illustreert de ontwikkelingsgeschiedenis in onze breedtegraden rond het meest essentiële goed, water. Ook in de regio werden eind 19e eeuw al decentrale watervoorzieningssystemen opgezet.
Hierdoor hebben de lokale gemeenschappen zelfstandig hun systemen opgezet, ook Zeppenfeld. De aanleg van de nieuwe ondergrondse infrastructuur begon in 1903, puur op spierkracht - mechanische bewerkingen waren nog niet aan de orde. De leidingen werden voornamelijk ontworpen met DN 50/60/70 of 80. Het leidingmateriaal bestond uit gietijzer en in het gebied van infiltratiegreppels uit geperforeerde kleipijpen. De waterbehoefte voor de lokale gemeenschap Zeppenfeld bedroeg ongeveer 100 m³ per dag.
Voor zo'n 4 tot 5 decennia was het waterwinningssysteem met bijbehorende leidingen voldoende gedimensioneerd voor het dorp Zeppenfeld, maar halverwege de jaren '50 werd duidelijk dat de watervoorziening niet lang meer gegarandeerd kon worden zonder bouwkundige uitbreidingen/vernieuwingen.
In 1956 werden plannen gemaakt voor uitbreiding van het systeem door het verantwoordelijke districtsbouwcomité. Die plannen werden datzelfde jaar nog goedgekeurd door de plaatselijke overheid, tegenwoordig bekend als vergunning of bouwvergunning! Tegelijkertijd ontving de gemeente Zeppenfeld een niet-terugvorderbare staatssteun van 125.000 €. De uitbreidingsaanvraag werd onderbouwd door een groei van de dorpsbevolking en de daarmee samenhangende noodzaak tot verhoging van de watercapaciteit.
Daarom kon de gemeente Zeppenfeld in 1957 verschillende bouwbedrijven inhuren om de uitbreidings- en vernieuwingswerkzaamheden aan het winningsysteem uit te voeren. De technische constructies werden uitgebreid naar de destijds geldende "stand van de techniek". De meeste gietijzeren leidingen werden vervangen door asbestcementbuizen met een nominale diameter van 100. De nog steeds bestaande verzamelputten, putten en watergangen werden allen vernieuwd/gerenoveerd. Ook de in 1903 gebouwde watertoren (inhoud 130 m³) aan de Daaderweg werd technisch verbeterd en voorzien van een gesloten zuiveringsinstallatie. Om aan de gestegen waterbehoefte en de levering van drinkwater aan huishoudens te voldoen, werd ook nog een nieuwe watertoren (inhoud 100 m³) in het gebied van Mühlenberg gebouwd. De oplevering van de verbouwings- en vernieuwingswerkzaamheden werd in 1959 goedgekeurd door de bestuursregio Arnsberg en in 1960 door het waterbeheerkantoor Hagen.
In principe is dit soort waterwinningssysteem sterk afhankelijk van neerslag. Het kwam regelmatig voor dat tijdens lange droge periodes de watervoorziening voor Zeppenfeld via dit systeem ontoereikend was. De opbrengst van het winningsysteem verminderde tot 40 m³ per dag. Om niet zonder water te zitten, heeft de gemeente een lokaal netwerk aangesloten op het Neunkirchener leveringssysteem en het tekort aangevuld met water uit de "Knappschaftsglück" mijn.
In de jaren '60 van de vorige eeuw was de waterbehoefte voor de gemeente Zeppenfeld al verdubbeld naar ongeveer 200 m³ per dag. Opnieuw voelde de gemeente zich genoodzaakt om actie te ondernemen voor de watervoorziening. Zo werden vanaf 1965 nog eens 2 horizontale boringen gedaan in het Bruchwald en werd een winningsinstallatie gebouwd in het Bahlenbachtal (gebied Wiederstein). De stijgende waterbehoefte en de droge jaren 1957 en 1959 lieten zien dat een betrouwbare drinkwatervoorziening alleen op grote schaal mogelijk was.
In 1961 traden de steden Siegen, Weidenau en de gemeente Eiserfeld toe tot de Wasserverband Siegerland. Hiermee werd de economische basis gelegd voor de planning en bouw van de Obernautalsperre, die tussen 1967 en 1971 werd gerealiseerd. Tot begin jaren '70 werden ook de overige gemeenten in het toenmalige district Siegen, waaronder Neunkirchen, lid van de vereniging. Met de bouw en inbedrijfstelling van de Obernautalsperre en de oprichting van een centraal watervoorzieningssysteem nam de Wasserverband Siegerland (nu: Wasserverband Siegen-Wittgenstein) de watervoorziening over.
Zo kwam het uiteindelijk dat de winningsinstallatie "Hohe Struth" in 1977 volledig werd verlaten en sindsdien geen rol meer speelt in de watervoorziening. Zoals in vele vergelijkbare gevallen is de WVS echter nog steeds eigenaar van de technische installaties en dus ook verantwoordelijk voor de beveiliging. Sinds enkele jaren worden deze "oude installaties" door de WVS afgebouwd om potentiële gevaren te verminderen. In het geval van de hier besproken voormalige drinkwaterwinningssysteem zijn de eigendomsverhoudingen, met uitzondering van de watertorens, per 01.01.2015 overgedragen aan de gemeente Neunkirchen en de Heimatverein Zeppenfeld zorgt voor het onderhoud en beheer van de installaties.
Het bijzondere aan het ooit gebruikte drinkwaterwinningssysteem hier is de diverse combinatie van technische mogelijkheden om grondwater op ondiepe diepten te benutten, met aandacht voor topografische en geologische beperkingen en randvoorwaarden. Er werden verschillende elementen gecombineerd: watergangen, schacht met infiltratiegreppel, schachtput met infiltratiegreppels, infiltratieput, ringput.