Spirituele wandeling naar de Wilzenberg

Beeldzuil "Moeder van Goede Raad"
De beeldzuil "Moeder van Goede Raad", op de Aberg bij de kruising, werd rond 1800 opgericht. Het toont de Moeder Gods met het Kind Jezus in hout en werd in 1956 of 1958 gebouwd door beeldhouwer Ignaz Hartmann uit Wiedenbrück. In de volksmond wordt het ook wel "Dammes Heiligenhäuschen" genoemd.
Op Hemelvaartsdag maakt de processie op de terugweg hier een stop, er wordt gebeden en het Marialied gezongen.

De Wilzenberg
Van verre zie je al de legendarische Wilzenberg. Het wordt ook wel de Bedevaartberg van het Sauerland genoemd. Op de Wilzenberg stond een aarden wal en vluchtburg, die vandaag de dag nog gedeeltelijk te herkennen is.
De bedevaartkapel in de huidige vorm dateert uit 1773 (gebouwd in 1508 en 1732 afgebroken). De kruiswegstaties dateren uit 1773.
In 1895 werd een uitkijktoren gebouwd, die in 1990 vernieuwd en verhoogd werd van 9 m naar 17 m. Vanaf deze uitkijktoren, de "heilige berg" van het Sauerland, kijk je uit over het land van de 1000 bergen en begrijp je waarom onze voorouders de zetel van de goden en helden in de verhevenste toppen vermoedden.
Op de top is een bron, ook wel Püttken genoemd. Aan de kinderen werd verteld dat de ooievaar hier de baby's bracht.

Gravin Chuniza
Gravin Chuniza (Kunigunde = Koningin) leefde op de legendarische Wilzenberg. Met haar eerste echtgenoot Kuno kreeg ze een zoon "Timo". Volgens de legende betoverde en vergiftigde ze haar eerste echtgenoot Kuno en zes andere echtgenoten/mannen, door extract van de rode vingerhoed in de wijn te mengen.
Uit spijt en boete schonk ze het klooster Grafschaft al haar kloosterboerderijen, landerijen, bossen en goederen. Anno van Keulen liet voor de zonden een klooster en een stadje stichten (Smalenburg, tegenwoordig Schmallenberg).
In de Chuniza-ballade, die ter gelegenheid van het 725-jarig jubileum in 1969 werd opgenomen en werd gezongen door "Will Bräutigam", nu Tom Astor, staat onder andere:

Op de burcht in het Sauerland
Was eens een berucht wijf bekend
door moorddadige daden.
Hoog op de Wilzenberg wild
heeft ze zeven mannen vermoord,
een echte duivelskunstenaar.

Toen ze de zeven mannen ontzielde
gaf ze vervolgens aan de aartsbisschop
het erfgoed van hun vaders.
Anno van Keulen liet voor de zonden
een klooster en een stadje stichten.
Maar dat was wat later.

Klooster Grafschaft
Ora et labora is het motto van de benedictijnen, "bid en werk", en dat is precies wat de ijverige monniken deden toen de aartsbisschop van Keulen Anno in 1072 het klooster Grafschaft stichtte. Later zou de plaats het culturele centrum van het Sauerland worden en de kiem van de stad Schmallenberg. Het klooster Grafschaft beleefde zijn bloeitijd in de loop van de 12e eeuw. Later moeten discipline en orde hebben geleden, het aantal broeders daalde tot zeven. Daarom werd de abdij in 1508 aangesloten bij de Bursfelder Congregatie, een beweging die de strenge regel van Benedictus en intensieve wetenschappelijke studie benadrukte.
Het klooster bezat bijna alle bossen en velden in het keurvorstendom Sauerland en daarbuiten, die meestal verpacht waren. Hiervoor moesten de pachters, voornamelijk boeren, hun "tienden" betalen. Dit gebeurde meestal met Sint-Maarten (11 november).
Het klooster kende een nieuwe bloei, althans op economisch gebied, in de 17e en 18e eeuw. De ijzerindustrie in het Sauerland begon zich te ontwikkelen en het klooster ondersteunde deze beweging op zijn landerijen. In 1729 werden de gebouwdelen nieuw opgebouwd die vandaag de dag nog te zien zijn. Vooral het prachtige poorthuis valt op, dat achter de muren eerder een kasteel dan een klooster doet vermoeden.
In 1827 ging het klooster over in eigendom van de familie von Fürstenberg, die nog steeds grotendeels eigenaar is.
In 1948 kwamen de zusters van de Borromeïanenorde naar Grafschaft om hier hun kloosterleven voort te zetten. De uit Silezië verdreven zusters bouwden het klooster met aanzienlijke inspanning van tijd en arbeid weer op. De gebouwen moeten destijds in erbarmelijke staat zijn geweest.
In mei 1997 kon het klooster Grafschaft zijn 925-jarig jubileum (1072) vieren. Ter gelegenheid hiervan werd in het klooster een museum geopend over de "Kunst en Geschiedenis van het Klooster Grafschaft". In het kloostermuseum zijn liturgische voorwerpen, geschriften en relieken te zien.