Jakobsweg Etappe van Tholey naar Illingen

Deze etappe leidt ons van de Abdijkerk van St. Mauritius in Tholey via de Mariavereringsplaats in het Härtelwald naar Illingen naar de Bergkapel.

Het startpunt van deze etappe is de Abdijkerk van St. Mauritius in Tholey. De Abdijkerk dateert uit de 12e eeuw. Haar voorganger werd voor het eerst genoemd in 634 na Christus. Tot op heden wonen en werken benedictijner monniken in Tholey.

De neogotische parochiekerk 'Maria Hemelvaart' in Marpingen werd in 1902/03 opgericht op de plaats van een middeleeuws voorgangergebouw door de architect Wilhelm Hector uit St. Johann. Het zelfbewustzijn en de religieuze vitaliteit van de gemeenschap, die tot uiting komen in dit kerkgebouw, manifesteren zich ook in het feit dat aan het einde van de 19e eeuw alle 2000 katholieken van de gemeenschap lid werden van de kerkbouwvereniging die de bouw van het godshuis ondersteunde.

Kunsthistorisch opmerkelijk in de oorspronkelijk aan de Abdij Tholey geïncorporeerde kerk is een laatmiddeleeuws altaarretabel, dat in het neogotische gebouw aan de zuidzijde onder een kerkraam is geplaatst. Het behoort tot de oudste getuigenissen van de Mariaverering in Marpingen. Ook de geschiedenis van de Mariabron (in de volksmond "Maieborn") in de directe omgeving van de parochiekerk gaat ver terug, die in de middeleeuwen al een populaire Mariabedevaartplaats was.

Aan de rand van Marpingen ligt de Mariavereringsplaats 'Härtelwald'. Hier passeert de wandelaar eerst de buitenvereringsplaats met gestileerde rozenkrans en moederfiguur en bereikt meteen daarna de Mariakapel. De in de jaren 1932 tot 1935 gebouwde kapel en de aanvankelijk direct daarnaast gelegen Mariagrot zijn op de plek gebouwd waar naar verluidt in 1876 de Heilige Maria voor het eerst aan drie achtjarige meisjes uit Marpingen zou zijn verschenen.

De gebeurtenissen in het Härtelwald vonden snel een internationale weerklank en Marpingen werd - ondanks de "Kulturkampf" die destijds door de Pruisische staat tegen de katholieke kerk werd gevoerd - al snel beschouwd als "Duits Lourdes". Toen in 1999 opnieuw drie "zieneressen", dit keer volwassen vrouwen uit drie verschillende dorpen in Saarland, in totaal 13 aangekondigde verschijningen hadden in het Härtelwald, kwamen opnieuw duizenden pelgrims uit alle hoeken van de wereld naar Marpingen. In december 2005 werd het Härtelwald met kapel en Mariabron officieel erkend als gebedsplaats door het bisdom in Trier. De Mariakapel en haar omgeving werden in de jaren 2006 tot 2008 uitgebreid gerenoveerd en opnieuw ontworpen door de gemeente Marpingen.

Vanuit de kapel leidt de Jakobsweg via de kruisweg met 14 staties naar de 300 m verderop gelegen Mariabron. Ook de bron en haar omgeving zijn met veel moeite door de gemeente opnieuw vormgegeven. In het kader van de maatregelen die tussen 2004 en 2006 zijn genomen, is ook een overdekte bidplaats ontstaan, die plaats biedt aan ongeveer 120 pelgrims.

Kort daarna passeert de wandelaar het "Bergmannskreuz", dat samen met de kort geleden direct daarnaast opgerichte replica van een mijnschacht als symbool dient voor een eens - ook voor Marpingen - economisch belangrijke en cultuurhistorisch opmerkelijke beroepstak. Hier kwamen tot in de 20e eeuw de mijnwerkers van het dorp bijeen om aan het begin van de week gezamenlijk te voet naar de mijnen in het zuiden te vertrekken.

Vanaf hier loopt de Jakobsweg parallel aan de provinciale weg bergopwaarts naar de oude Romeinse weg Mainz-Metz, die over de hoogvlakte tussen Marpingen en Urexweiler loopt. (Als men hier al de L 318 kruist, komt men bij een oude grenssteen die vroeger de grens tussen Nassau-Saarbrücken en Lotharingen markeerde. Deze grens was tegelijkertijd de geloofsgrens tussen protestanten en katholieken. Niet ver van de grenssteen zijn resten van Keltische grafheuvels te vinden waar een informatiebord naar verwijst.)

De eigenlijke route mondt pas voor de ingang van Urexweiler linksaf in de L 318 uit, om na nog eens 100 m rechtsaf te slaan naar een verharde bospad. De Jakobsweg loopt nu bijna 2 km door een prachtig beukenbos, voordat het langs verschillende houten dierensculpturen uitkomt op een bospad van Berschweiler naar Urexweiler. Eerst loopt de route ongeveer 4 km over een geasfalteerd hooggelegen pad door open velden en beboste gebieden. Kort voor Hüttigweiler verlaat de wandelaar de Naheweg en slaat rechtsaf een breed bospad in, waar hij ongeveer 1 km tot een kruispunt volgt. Daar ontmoet de Jakobsweg de Schaumbergweg en de Bergmannsweg.

Wie vanaf hier naar de Statio Dominus Mundi bij Wustweiler wil gaan, slaat rechtsaf en bereikt de kerk in ongeveer 20 minuten.

De Statio Dominus Mundi is een architectonisch opmerkelijk sacraal gebouw van de moderne tijd. Het herbergt een unieke collectie meesterwerken van middeleeuwse kunst, waaronder ook een schilderij van Lukas Cranach de Oude.

Wie op de Jakobsweg blijft, slaat linksaf en loopt verder naar Hüttigweiler. Aan de rand van Illingen komt de route uit op de Naheweg. Bergafwaarts gaat het naar het Illtal naar de barokke Stephanuskerk.

Van de oorspronkelijk middeleeuwse bouw is alleen de koor toren uit de 13e eeuw bewaard gebleven. In de onderste verdieping bevindt zich een laatgotisch kruisgewelf en spitsboogvensters. Het kerkschip dateert uit de 18e eeuw en is gebouwd volgens een ontwerp van de Blieskasteler Peter Reheis. In de kerk bevindt zich het epitaaf van Heinrich von Kerpen, overleden in 1577.

Van de middeleeuwse beschildering van de kerk zijn slechts geringe resten bewaard gebleven. Aan de buitenkant van de toren is de hoeksteen van een groot Romeins grafmonument ingemetseld. Niet ver van de Stephanuskerk bevindt zich de burgruïne Kerpen. Het is het overblijfsel van een voormalige waterburcht die sinds de 14e eeuw in het bezit was van de Heren von Kerpen. De kernstructuur uit de 14e eeuw werd in de 16e eeuw volledig herontworpen en voorzien van een voorburcht. Het hoofdkasteel omringt een rechthoekige binnenplaats, waarvan de resten van een vierkante toren aan de zuidwesthoek bewaard zijn gebleven. Aan de zuidoosthoek bevindt zich een ronde toren die na de Tweede Wereldoorlog weer is opgebouwd. In deze toren bevindt zich de voormalige kasteelkapel met een stergewelf.

Omhoog gaat het naar het doel van de etappe, de Bergkapel (ca. 1,5 km). Op het laatste stukje, een voetpad parallel aan de weg, begeleiden de staties van de "7 Smarten van Maria" (ook wel de "voetafdrukken" genoemd) de pelgrim naar de Bergkapel.

Op deze plek boven de dorpskern van Illingen hebben al meerdere bedevaartskapellen gestaan. De oudste dateerde vermoedelijk uit de 16e eeuw; hiervan getuigt een epitaaf uit 1555 dat in de kapel te vinden is. De huidige, in neogotische stijl gebouwde Bergkapel is een bekende bedevaartplaats voor Sinti en Roma die ver buiten de landsgrenzen bekend is. Sinds 1955 is er de toen "Zigeunerbedevaart" genoemde bedevaart, die elk jaar plaatsvindt tijdens het eerste weekend van oktober.