Mantelburg-Weg HRW 12

Burcht Lauenstein - Het Mantelslot

Burg Lauenstein, die slechts drie kilometer van Probstzella verwijderd ligt, behoorde in de middeleeuwen tot het heerschap Orlamünder in Thüringen. In het jaar 1222 wordt een Heinrich von Lauenstein genoemd. De burcht is tegenwoordig verdeeld in een Orlamünde-bouw en een Thüna-bouw, vernoemd naar latere eigenaars.

De sage van het Mantelslot, een van de best bewaarde en mooiste ridderburchten van Duitsland, vertelt dat de burcht Lauenstein op de 550 meter hoge bergtop hoog boven de Loquitz al in het jaar 915 werd gebouwd door de Frankische koning Konrad I als bolwerk tegen de oprukkende Sorben en Wenden. De burchtromanticus Dr. Erhard Messmer, de redder van burcht Lauenstein - boven de ingangspoort herinnert een inscriptie aan hem - schreef over de hooggelegen burcht in het Thüringisch-Frankische leisteengebergte in een artikel in het FWV-tijdschrift:

"Het verhaal van burcht Lauenstein is als dat van een bewogen mensenleven. Vrolijke en bewogen dagen in een kleurrijke afwisseling, tijden van nood, verdriet en vernedering volgen op rijkdom, pracht en weelderigheid."

De nederige vernedering begon in 1806, toen de koninklijk Beierse landrechter Sondinger op eigen initiatief verkoos om in het nabijgelegen Ludwigsstadt te resideren in plaats van op het destijds al behoorlijk verwaarloosde "Mantelslot". Zo besloot de Beierse regering in 1815 om het "oude rotsnest" aan een burger uit de omgeving te verkopen. Toen de eigenaars in de jaren 1860 verarmden, kwam de burcht in handen van hun schuldeisers. Om toch wat geld te verdienen, verhuurden ze de prachtige kamers aan meer dan 20 arme families. De burcht leek definitief ten onder te gaan.

Door de armoede en het onbegrip van hun laatste huurders - leisteenplaatmakers, leisteenbrekers en bosarbeiders - leden de kamers van de burcht onmetelijke schade. "In de gotische zuilengangen op de begane grond bevonden zich de stallen voor konijnen, geiten, varkens en andere huisdieren. De imposante ridderzaal was verworden tot washok en werkplaats en de prachtige kamers van de bovenverdiepingen waren veranderd in bescheiden woningen door het plaatsen van tussenwanden en het spijkeren van de gesneden plafonds. Gezien de schrijnende verwaarlozing dringt de vraag zich wellicht op: hoelang zal het duren voordat ook dit trotse symbool van oude ridderlijkheid het lot deelt van zoveel Duitse burchten?", leren we van Dr. Messmer.

Dit lot bleef burcht Lauenstein bespaard. In 1896 kocht Dr. Erhard Messmer de volledig vervallen burcht voor 14.000 mark om haar binnen enkele jaren te renoveren in "laat-historistische" zin en van passend meubilair te voorzien. Korte tijd later werd de weergang, een belangrijke versiering van de binnenplaats van de burcht, ingebouwd. Tot de bijzonder de moeite waard kamers behoort de gebedszaal. Daarin zijn bijbelse muurschilderingen te zien uit de tijd van de bouw van de Thüna-vleugel. Zoals de doop van Jezus, het laatste avondmaal en andere voorstellingen. Hij gebruikte de burcht ook als hotel.

Al in 1899 is sprake van duizenden bezoekers aan de burcht, waaronder architecten, schilders, kunstliefhebbers, oudheidkundigen en artiesten, als gasten van de "Frankisch-Thüringse grenswacht". Drie bondspresidenten - Lübke, Heinemann, Carstens - waren al bezoekers van het Mantelslot, en, als je wilt, ook Theodor Heuß, die in 1917 als jonge man deel uitmaakte van een geleerdengroep op de burcht. Ook Ringelnatz was bij Dr. Messmer een altijd vrolijke, graag geziene burchtgids.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog diende de middeleeuwse burcht als ziekenhuis en herstellingsoord, en tijdens de Tweede Wereldoorlog vanaf 1943 was er een kantoor van de Duitse spionageafweer gevestigd. Nadat de burcht Lauenstein in 1962 door de Beierse staat werd overgenomen, duurden de renovatiewerkzaamheden 13 jaar.

De sage vertelt dat het Mantelslot werd gebouwd door de Frankische koning Konrad I. De oprichting dateert echter waarschijnlijk uit de 12e eeuw, is niet te bewijzen en blijft legendarisch. De burcht heeft haar oorsprong in het midden van de 12e eeuw. Voor het eerst wordt zij in 1222 genoemd als Lewinsteine. De heren van Könitz worden genoemd als bouwers. Latere eigenaren waren de graven van Orlamünde.

Op dit moment is de burcht nog steeds in eigendom en verantwoordelijkheid van de Beierse staat. Ze schittert nog steeds in al haar pracht en schoonheid en nodigt alle geïnteresseerde mensen uit voor een bezoek.

Cultuur en natuur puur - zo zou men deze belangrijkste rondwandeling kunnen noemen. Het Mantelslot, de leisteenmijnen, de kerk en de dansweide in Ebersdorf, de Mariakapel, het marktplein en het leisteenmuseum in Ludwigsstadt, de geschiedrijke Thünahof, het "gouddorp" Steinbach an der Haide met de nog gezamenlijk gebruikte plantentuin en de kerk laten op levendige wijze vele gebeurtenissen uit het verleden van onze Frankenwaldheimat herleven. Op twee langere en deels vrij steile stijgingen leren we op deze mooie, gevarieerde wandeling de "typische" ("leisteen"-) Frankenwald kennen met zijn smalle valleien en beboste steile hellingen. Over lange afstanden genieten we van de stilte van verre bossen, ver weg van enige storende invloed. De prachtige uitzichten tussen Ludwigsstadt en Ebersdorf, boven de Lauensteiner nederzetting en op de hoogte tussen Thünahof en Steinbach an der Haide zijn eveneens een bijzondere ervaring. Naast de vier hoofdplaatsen zijn de dal landschappen van de Loquitz en de Fischbach, de Fischbachsmühle en de landschappelijk bijzonder fraai ogende hoogvlaktes rond Ludwigsstadt verdere hoogtepunten van de wandeling. - Mogelijkheden voor een pauze.

We slaan noordwaarts de Heinleinsweg in en volgen de markering van de Burchtenroute (tot aan Lauenstein!) over de spoorbrug tot aan een splitsing, waar we rechts het veldweg naar het bos volgen met prachtige uitzichten op Ludwigsstadt en de mooie omgeving.

We lopen door verzorgde delen van het bos naar de bosuitgang, dan over een weiland naar een weg. Daar slaan we rechtsaf en wandelen recht door met een mooi uitzicht op Ebersdorf en het Taugwitzdal om vervolgens links af te dalen naar een landweg. Die brengt ons licht dalend naar het nabijgelegen Ebersdorf met de dansweide bij de indrukwekkende kerk. Deze omweg mogen we niet missen!

Na de bushalte aan het einde van de straat "Im Geschwende" slaan we kort rechtsaf de hoofdstraat op, dan links tussen de huizen een korte afstand omhoog, dan al snel buiten naar rechts en vervolgens weer links verder door een holle weg bergop op een pad in het bos steil omhoog. Als we al snel een bospad oversteken, komen we langs voormalige leisteenmijnen (informatiebord!). We wandelen verder steil omhoog.

Ongeveer 300-400 m na het bospad moeten we rechtsaf slaan (let op MZ!) op een pad. Nog steeds licht stijgend bereiken we op mooie bospaden een keerpunt aan het begin van een bospad dat ons door het bos naar buiten leidt. Voordat de weg afdaalt naar de nederzetting, slaan we scherp linksaf en volgen we de weg licht stijgend. Buiten genieten we van het fantastische uitzicht.

We maken een wijde bocht door de velden met wisselende, altijd indrukwekkende uitzichten op het Mantelslot, gelegen in een prachtig landschap. Al snel komen we uit op de Lauensteiner Ringstraße. We volgen deze kort naar beneden en buigen nog voor de nederzetting af naar een veldweg naar links. We lopen met prachtige uitzichten door de velden naar het bos en daar direct naar rechts kort en vrij steil naar beneden en vervolgens langs de dam van de Kirchbachteich verder.

Een zachte, natuurlijke weg leidt ons, vergezeld van het Lauensteiner sprookjespad, naar rechts. Van ver onder ons begroet de Kirchbach ons vanuit zijn nauwe bosvallei. We lopen vrij vlak verder. Op de hoogte van het sportveld bieden de eerste uitzichten zich aan, als we daar steil naar beneden Lauenstein bereiken.

In het dorp leidt de Markgrafenweg ons omhoog naar het pittoreske Mantelslot. We lopen aan de andere kant van de burchtstraat naar beneden, dan slechts kort de hoofdstraat naar beneden. Al snel slaan we dan linksaf op een pad en volgen het steil bergafwaarts door het dorp. Op een dorpsstraat gaan we kort naar rechts, slaan dan scherp linksaf en lopen voorbij de laatste huizen op een weidepad rechts naar beneden, over de B 85 naar de parkeerplaats.

We wandelen naar rechts, passeren het voormalige treinstation, steken op een weidepad het Loquitzdal over naar de Kneippanlage met voetenbad en armbad aan de andere kant van het dal. We lopen naar links op de weg, slaan na 200 meter weer linksaf op een pad boven de Loquitz en gaan tot aan de Fischbachsmühle (café en pralineverkoop).

Daar slaan we rechtsaf het Fischbachtal in en lopen op een bospad gestaag licht omhoog, dan met een geasfalteerde weg vrij steil bergop naar de hoogte in het Gouddorp Steinbach a. d. Haide. Hier bieden zich prachtige uitzichten op de hoogten van het Thüringer leisteengebergte; ten noorden op de hoogte: Großgeschwenda.

Voordat we op de hoofdstraat meteen weer met ons wandelpad scherp naar rechts draaien, leren we eerst het bezienswaardige Gouddorp kennen met de fraai vormgegeven plantentuin en de parochiekerk St. Elisabeth. Dan verlaten we het dorp op de weg naar Ludwigsstadt en slaan we in een rechterbocht van de weg af en lopen rechtdoor de veld- en landweg omhoog naar het bos naar de hoogte.

Aan het einde van het bos draaien we naar rechts en wandelen we in het bos, langs de bosrand en al snel op een veldweg links naar beneden. We genieten daarbij van de uitzichten op de Wetzstein met de Altvaterturm, op de windmolen op de Lauenhainer hoogte, op het uitzicht vanaf de Sommerberg over het Loquitzdal met Ottendorf naar de Winterberg.

Onze rondweg leidt ons over de weiden en kort voor Ludwigsstadt dan op de verharde weg met de straat "Am Sommerberg" bergafwaarts naar de Mariakapel en over de hoofdstraat verder naar ons startpunt. Onderweg genieten we van het prachtige uitzicht op de bezienswaardigheden van de stad op het marktplein met de Michaeliskerk en daarachter op het overheersende, 200 meter lange en 26 meter hoge Trogenbach-viaduct van de spoorlijn München-Berlijn.