Martinengo Bastion in Heraklion: the resting place of the famous, forever free man, Nikos Kazantzak

Levensloop

Nikos Kazantzakis werd in 1883 geboren in Heraklion op Kreta, toenmalig onderdeel van het Ottomaanse Rijk. Hij studeerde rechten in Athene en filosofie in Parijs bij Henri Bergson. Zijn carrière als schrijver begon hij als journalist. Daarnaast was Kazantzákis politiek actief: op jeugdige leeftijd bekleedde hij reeds een directeursfunctie op het Griekse ministerie van Sociale Zaken, en na de Eerste Wereldoorlog kreeg hij de leiding van een commissie voor de repatriëring van Griekse vluchtelingen die, op de vlucht voor het oorlogsgeweld in Turks Klein-Azië, naar de Kaukasus en Zuid-Rusland waren gevlucht. Door zijn optreden werden 150.000 Grieken gered van een hongerdood in Rusland.

Kazantzakis had een groot sociaal engagement, dat hem samen met zijn filosofische studies tot een overtuigd communist maakten. In het jeugdwerk Toda Raba (1931), dat hij in het Frans schreef, zong hij het lof van de internationale, leninistische revolutie. Een aantal reizen naar de USSR als journalist deed hem echter twijfelen aan het staatscommunisme. Als antwoord op zijn ideologische problemen ontwikkelde hij een politiek-filosofisch denkbeeld dat hij zelf als "meta-communisme" bestempelde. In navolging hiervan stichtte hij in 1945 een kleine socialistische partij die alle niet-communistische linkse splintergroepen in Griekenland wilde verenigen. Voor korte tijd was hij minister in de regering Sofoulis, maar hij nam spoedig ontslag en werkte daarna voor de UNESCO. De laatste jaren van zijn leven kreeg hij steeds meer last met zijn gezondheid.

Kazantzakis overleed op 74-jarige leeftijd in Freiburg im Breisgau, op 26 oktober 1957.[1] Het grootste deel van zijn leven had hij buiten Griekenland doorgebracht. Vanwege zijn kritiek op de Grieks-orthodoxe Kerk en zijn ongehoorde standpunten in verschillende boeken, werd hem een begraafplaats op een kerkhof geweigerd, hoewel hij niet ongelovig was. Kazantzakis rust nu op zijn eigen verzoek in zijn geboortestad Iraklion in Kreta, waar een houten kruis zijn graf siert. Op zijn eenvoudige grafzerk staat een citaat uit zijn Askitiki. Salvatores Dei: "Ik hoop niets. Ik vrees niets. Ik ben vrij." / "Δεν ελπζω τποτα. Δε φοβομαι τποτα. Εμαι λφθερος." , Den elpízo típota. De fovoúmai típota. Eímai léftheros'.

Op Kreta is in het dorpje Vavaroi zijn museum gevestigd.[2]

Werk

Kazantzákis was een veelzijdig schrijver, met een zeer omvangrijk literair oeuvre: filosofische werken, gedichten, romans, reisbeschrijvingen en toneel, maar ook vertaalwerk en zelfs een woordenboek. Zijn belangrijkste dichtwerk is het epos Odyssee (1938), dat begint waar de Odyssee van Homerus eindigt. Hoewel hij overduidelijk linkse sympathieën had, probeerde hij in zijn werk, zowel op politiek als op godsdienstig terrein, beide partijen tot hun recht te laten komen: zijn interesse gaat uit naar mensen, nooit hun principes. Vooral met zijn romans verwierf hij grote internationale bekendheid, ook al omdat enkele werden verfilmd: De laatste Verzoeking – Christus wordt weer gekruisigd (door Jules Dassin op Kreta zelf verfilmd) - Alexis Zorbas ("Zorba de Griek") - Kapitein Michalis. De inhoud van zijn omstreden romans bracht hem in conflict met de Grieks-orthodoxe Kerk. Dat hij in 1955 vanwege De laatste Verzoeking geëxcommuniceerd zou zijn is een mythe. Zelfs de paus liet De laatste Verzoeking op de Index der Verboden Boeken plaatsen.

In zijn filosofische zoektocht naar synthese probeerde Kazantzakis nationalisme te verenigen met kosmopolitisme. Hij beschouwde zichzelf eerst als Kretenzer, dan als Europeaan en dan als wereldburger. Zoals Kreta even ver van Europa ligt als van Afrika of Azië, en zowel bij het ene als bij het andere hoort, of toch weer niet, zo valt ook Kazantzakis niet te catalogeren. Hij was gelovig én atheïst, anarchist, humanist en Stoïcijn, beurtelings en niet zelden tegelijk. Hij behoort tot geen enkele school, en heeft ook geen school gemaakt, net zoals zijn landgenoot El Greco. Deze bewonderde hij zozeer dat hij in zijn autobiografisch werk "Verslag aan El Greco" (postuum uitgegeven in 1961) verantwoording aflegt over zijn leven aan de beroemde Griekse schilder.

Romans en ander proza

De slang en de lelie (φις και κρνο) 1906, onder het pseudoniem Karma Nirvami
Toda-Raba (1931)
Le Jardin des Rochers (in het Frans geschreven) 1936
Alexis Zorbas (Βος και πολιτεα του Αλξη Ζορμπ) 1946, verfilmd als Zorba de Griek
Kapitein Michalis (Ο καπετν Μιχλης) (1953)
Christus wordt weer gekruisigd (Ο Χριστς ξανασταυρνεται) 1952[3]
De laatste verzoeking van Christus (Ο τελευταος πειρασμς) 1955[4], verfilmd als The Last Temptation of Christ
De arme van God (Ο Φτωχολης του Θεο) 1956)
Verslag aan El Greco (Αναφορ στον Γκρκο) 1961
De broedermoordenaars (Οι αδερφοφδες. θλει, λει, να 'ναι λετερος, σκοτστε τον!) 1963
Symposion (Συμπσιον) 1971
In de paleizen van Knossos (Στα παλτια της Κνωσο) 1981
Theater[bewerken]
Prometheus (Προμηθας)
Cyrus (Κορος)
Odyseus (Οδυσσας)
Melissa (Μλισσα)
Christus (Χριστς)
Julianus (Ιουλιανς ο Παραβτης)
Nikoforos Fokas (Νικηφρος Φωκς)
Constantijn Paleologos (Κωνσταντνος ο Παλαιολγος)
Kapodistrias (Καποδστριας)
Kristoffel Colombus (Χριστφορος Κολμβος)
Sodom en Gomorra (Σδομα και Γμορα)
Bouddha (Βοδας)

Gedichten

Odyssee (Οδσσεια) 1938
Τερτσνες (1960)

Reisliteratuur

Wat ik zag in Rusland (Τι εδα στη Ρουσα - απ τα ταξδια μου)
Op reis. Spanje (Ταξιδεοντας. Α, Ισπανα)
Op reis. Japan, China (Ταξιδεοντας. Β, Ιαπωνα - Κνα)
Op reis. Engeland. (Ταξιδεοντας. Γ, Αγγλα)
Op reis. Italië, Spanje, Egypte, China (Ταξιδεοντας. Ιταλα, Ισπανα, Αγυπτος, Σιν)
Op reis. Italië; Egypte, China, Jeruzalem, Cyprus (Ταξιδεοντας. Ιταλα, Αγυπτος, Σιν, Ιερουσαλμ, Κπρος)

Filosofie

Ascetica. De redders van God (Ασκητικ. Salvatores Dei) 1927.[5]

Enkele vertalingen

Ilias
Odyssee
La Divina Commedia (Dante)
Faust (Goethe)
Sint-Franciscus van Assisi (Joergensen)

[email protected]