Memoriaal van de 4 broeders Léonard

December 1944. De Duitsers verrasten de Amerikaanse troepen de Ardennen, die net bevrijd waren. De Amerikanen hadden van het station van Gouvy een "spoorweghoofd" gemaakt, d.w.z. een spoorwegstation van waaruit alle voorraden en proviand voor de 106e Infanteriedivisie die in de sector Saint-Vith gelegerd was, aankwamen. Vanuit het station van Gouvy werden de voorraden in vrachtwagens geladen. Het stationsgebied had ook een voedselopslagplaats met 80.000 rantsoenen en een kamp voor Duitse gevangenen. De enige soldaten in Gouvy waren logistieke mannen die als arbeider, chauffeur of bediende werkten. Ze behoorden vooral tot de 92ste Ordnance Company. Op 18 december hadden deze "zeer ongetrainde" soldaten net een schamele versterking gekregen om hun depot te verdedigen, bestaande uit een eskadron van zeven tanks en 90 man gered van het 440ste Anti-Aircraft Battalion en onder bevel van luitenant-kolonel Robert O. Stone...
Stone slaagde erin de aanvankelijke paniek bij de aankomst van de Duitse voorhoede onder controle te houden en in slechts een paar uur een hechte eenheid van 200 mannen te creëren, ondanks hun zeer verschillende achtergronden. Deze mannen, geholpen door het lokale verzet, hielden de verschillende toegangen tot het stationsgebied in handen.
Op 20 december hield de positie van Stone stand ondanks twee Duitse aanvallen in de ochtend en middag. Deze weerstand maakte de evacuatie op 21 december mogelijk van de 80.000 rantsoenen in het magazijn voor de 7de Pantserdivisie, die afgesneden was van zijn bevoorradingsbronnen. De Duitse gevangenen werden tegelijkertijd geëvacueerd. Op 23 december kreeg luitenant-kolonel Stone het bevel om zich terug te trekken.
Waren de jonge broers Léonard bij de verzetsstrijders die samen met Stone het stationsgebied verdedigden? Waarschijnlijk wel! Foto's van de vier broers in het bijzijn van andere verzetsstrijders werden door de Duitsers ontdekt na de terugtrekking van Stone toen ze een onderzoek instelden naar het verzet, dat er sterk van verdacht werd de telefoonlijnonderbrekingen tussen Limerlé en Steinbach te hebben veroorzaakt. De Duitsers arresteerden Aimé, Armand, Hervé en José Léonard snel bij hen thuis. Ze werden overgebracht naar Limerlé, waar Léon Degrelle zijn hoofdkwartier had gevestigd. De sinistere Rexistenleider en zijn mannen waren verantwoordelijk voor de beveiliging van het achtergebied van het Duitse leger. Het is zeer waarschijnlijk dat Degrelle het bevel gaf om de vier broers te executeren.
De broers Léonard werden voor het laatst levend gezien op 6 januari 1945. Er was geen nieuws van hen tot 6 maart 1946, toen een Luxemburgse gendarme een schoen ontdekte die uit de grond stak in Gouvy, België, een paar meter van de grens. Opgravingen brachten al snel de lichamen van vier zeer jonge verzetsstrijders aan het licht, elk in het achterhoofd geschoten. Op de plaats van deze macabere ontdekking werd in 1949 een monument opgericht dat onlangs werd gerestaureerd. De vier broers liggen nu begraven op de begraafplaats van Steinbach.
De moord op deze broer en zus is zonder twijfel uniek in de Tweede Wereldoorlog. Vier broers die samen geëxecuteerd werden is een uitzonderlijke tragedie die een even uitzonderlijk nationaal eerbetoon verdient.

Jan Rymenams