De Sint-Niklaaskerk, met dank aan een torenbrand

Wanneer men de dorpskern van Rillaar vanuit Diest of via de Tieltseweg nadert, wordt men verrast door de wisselende zichten op de Sint-Niklaaskerk en de enkele traditionele gebouwen in een intiem centrum. Opvallend is de opeenstapeling van grotere en kleinere, hogere en lagere volumes. Op een nogal plompe, vrij hoge vierkante torenbasis, verrijst een elegant achthoekige klokkentorentje, met een afwisseling van rode baksteen en witte zandsteen. Het uurwerk is in een halve boog in het dak verwerkt. De torenspits wordt bekroond met een fijne lantaarn en peer.

Het bijzondere uitzicht van de huidige kerk werd bepaald door architect Alexander Van Arenbergh (1799-1877). De geheel vernieuwde kerk uit de periode 1864-1868 is van zijn hand. De kerk is een hallenkerk waarbij de midden- en zijbeuken even hoog zijn. De hoofdbeuk bleef behouden. De zijbeuken werden naar voren gebracht en omvatten de toren. Deze bijzonderheid zien we bij Van Arenbergh vaak voorkomen wanneer de ruimte in een kerk dient vergroot te worden. Na de torenbrand in 1860 werd op de bestaande grondvesten een nieuwe toren gebouwd. De kruising van de dwarsbeuk en de bestaande hoofdbeuk werd bekroond met een ruime koepel onder een achthoekige tentdak.

Zoals veel van de plattelandskerken die Van Arenbergh gebouwd of verbouwd heeft in het Hageland, is de stijl neoclassicistisch.

Jan Rymenams