De bouw van de Basiliek Notre-Dame-d'Espérance duurde meer dan een eeuw, tussen 1499 en 1615: de bouw werd verschillende keren onderbroken, bijvoorbeeld het beleg van Mézières in 1521.

De naam “Onze Lieve Vrouw van de Hoop” werd aan het begin van de 19e eeuw aan de kerk gegeven toen zij het beeld kreeg van een Zwarte Maagd die eerder werd vereerd in een nabijgelegen kapel.

De kerk was in 1570 een dag lang een kathedraal. Jacques d'Eltz 2 vierde inderdaad het huwelijk van de koning van Frankrijk, Karel IX, met Elizabeth van Oostenrijk . Om het koninklijk huwelijk te laten plaatsvinden, moest het gebouw tot kathedraal worden gekroond, wat op die dag gebeurde.

Het gebouw staat op de monumentenlijst en is een meesterwerk van de flamboyante gotiek. Het hoofdportaal en de toren breken met de Gotische stijl om een renaissancestijl aan te nemen stijl, herkenbaar aan het gewelfde dak en het gewelf. De klokkentoren werd gebouwd in de de 19e eeuw. Het zuidportaal is bijzonder weelderig.

De originele gebrandschilderde ramen verdwenen tijdens bombardementen in 1815, 1870 en 1918. Tegenwoordig heeft de basiliek een uitzonderlijke collectie hedendaagse glas-in-loodramen gemaakt door René Dürrbach, een vriend van Picasso, tussen 1954 en 1979. Over een periode van 25 jaar creëerde deze kunstenaar een kolossaal van 68 gebrandschilderde ramen, de enige in zijn soort in Europa. De oude "Zwarte Madonna" en de "Maagd van het Licht"  verwijzen naar de universele symboliek van kleuren, vormen en getallen, geïnspireerd door zijn samenwerking met Henri Giriat. 

Sinds 2018 herbergt de voormalige sacristie van het gebouw de Schatkamer van de Heilige Kunst van de Ardennen, die een vijftigtal meesterwerken herbergt (oude beelden, kostbare reliekschrijnen, enz.) die voorheen aan het zicht van het publiek waren onttrokken. 

Willem Vandenameele