Klooster St. Agnetenberg

Mede om het protestantisme te bestrijden, waren in 1649 vanuit het klooster Engelendael in Brugge drie zusters dominicanessen in Sittard aangekomen met de opdracht er een klooster te stichten. Het waren moeder overste Maria Sibylla Bronckhorst, oorspronkelijk uit Kampen (was gehuwd geweest met een patriciër uit Zwolle), haar helpster de Antwerpse zuster Ida Crokx en een novice Willemken van Limet, afkomstig uit Waalwijk, die als eerste lekenzuster te Sittard met het habijt der orde bekleed werd. Zij namen hun intrek in twee middeleeuwse gebouwen: de Voogdij en Dobbelsteinporte. De Voogdij was het huis van de stadsvoogd, een functionaris van de hertog van Gulik. Dobbelsteinporte was het refugiehuis (toevluchtshuis binnen de stadsmuren) van de gelijknamige adellijke familie.
De zusters noemden hun nieuwe klooster “St.-Agnetenberg” naar de patrones de H.Agnes de Montepulciano, dezelfde naam als het Zwolse klooster, waaraan moeder Bronckhorst dierbare herinneringen had. De zusters dominicanessen bouwden rond de pandhof het klooster in carré-vorm. Op de binnenwand van de pandhof is in muurankers het jaartal 1662 aangebracht. De kloosterkerk werd als laatste van de vier zijden in 1699 gebouwd. In de tussentijd kwam over stad en klooster groot onheil. De Franse legers veroverden Sittard en staken in 1677 de stad in brand. Omdat het gerucht ging, dat in het klooster kostbaarheden verborgen waren, werd het door de Fransen geplunderd en grondig verwoest. Ruim honderd jaar later brachten de Fransen weer onheil over het klooster. Omdat de zusters weigerden de eed op de nieuwe Franse grondwet af te leggen, werd St.-Agnetenberg in 1801 gesloten. De zusters moesten hun habijt afleggen en in de burgerwereld terugkeren. De meesten bleven ook als privé-persoon een religieus leven leiden. Er werd een nauwkeurige inventaris opgemaakt. Pastoor Page uit Limbricht verwierf het orgel. Andere zaken werden door gegoede burgers van de stad gekocht om ze later weer terug te kunnen geven. In 1803 werd het klooster met medewerking van de Franse prefect door het Armbestuur gekocht om er behoeftigen te herbergen. In 1831 werden er de stadsschool en een onderwijzersgezin gevestigd.

Het wonderbeeldje “Behoudenis der kranken”Toen de eerste dominicanessen van Brugge naar Sittard trokken, brachten zij een klein houten Maria-beeldje mee. Maria draagt op haar rechterarm het kind Jezus, dat in zijn hand de wereldbol houdt. Van het beeldje werd verteld, dat het de redding was van de dominicanessen in het Sittardse Rampjaar 1677. Toen dat bekend was, kwamen van heinde en ver pelgrims, zelfs hele processies, vooral ‘s zaterdags en op feestdagen. Dan kon de kloosterkerk de devote toeloop vaak niet bevatten. De bisschop van Luik verleende aflaten.Diverse genezingen van zieken, “Behoudenis der kranken” blinden en kreupelen zijn in het memorieboek van St.-Agnetenberg opgetekend. Zo ontstond de eretitel: “Behoudenis der kranken”. Toen de zusters in de Franse tijd (1801) het klooster hadden moeten verlaten, bleef het beeldje in de kloosterkerk achter. Om de zaterdagse devotie weer te herstellen, bracht de pastoor van de Grote Kerk het beeldje naar zijn kerk over. Er wordt verteld, dat het de volgende dag weer op zijn oude plaats, in de kerk van St.-Agnetenberg stond. Dit werd als een teken beschouwd. Een grootse plechtigheid werd georganiseerd en in een plechtige processie, waaraan heel Sittard deelnam, werd het beeldje naar de Grote Kerk gebracht. Het beeldje, 19 cm hoog, staat in een glazen koker op het Maria-altaar van de Grote of St.-Petruskerk.

Visit Zuid-Limburg