Landgoed Bredius

De oorsprong van Landgoed Bredius ligt in 1824. In dat jaar kocht Jacobus Bredius, notaris en burgemeester van Woerden, van steenfabrikanten enkele percelen grond net buiten de stadswallen. In het stroomgebied van de Oude Rijn werd in die tijd volop klei gewonnen voor de dakpannenindustrie.

Zijn zoon Cornelis bracht het landgoed tot bloei: een gemengd bedrijf met veeteelt en fruitteelt. Hij bouwde de hofstede Batestein (1852) en villa Rijnoord (1863), waar hij ging wonen. Het slingerbos werd gebruikt als recreatief wandelbos voor de familie. Ook was er een ‘bos van vermaak’, ten oosten van de villa. Zoals gebruikelijk was er op het landgoed ook een moestuin. De exacte plek daarvan is niet bekend. Aannemelijk in dat de moestuin ergens in de buurt van de hofstede was.

Meer fruitteelt
Na de dood van Cornelis in 1873 kwam het landgoed in handen van zijn zoons Jacobus en Arnoldus. Zij beheerden het gezamenlijk, maar woonden niet op het landgoed. Het dagelijks beheer werd gevoerd door boer Izak Bos, en later zijn zoon Teunis Bos, die beiden zelf in de hofstede woonden. Bij de hofstede hoort ook een schuur. Die is in de loop der tijd gebruikt als zomerhuis, als varkensschuur en als wagenschuur. Daarnaast waren er enkele daglonerswoningen, waarvan er nog één bewaard is gebleven (aan de ’s-Gravensloot). Arnoldus heeft de fruitteelt flink uitgebreid. Er kwamen meer hoogstamfruitbomen met appels en peren en een bessengaard. Ook werden er frambozen, aardbeien en groenten geteeld.
In de periode 1906-1920 heeft een zoon van Arnoldus, Cornelis J.A. Bredius, het landgoed verder uitgebreid. Hij kocht omliggende percelen aan, waarna de fruitteelt zijn hoogtepunt bereikte. De laatste Bredius die op het landgoed woonde is Arnoldus Anthonie Bredius (1903-1982), een landbouwkundige en veehouder. Hij heeft van 1947 tot 1966 in de hofstede gewoond en het landgoed beheerd.

Andere bestemming
In het begin van de vijftiger jaren van de vorige eeuw werd Arnoldus Anthonie geconfronteerd met plannen van de gemeente Woerden voor de aanleg van een weg en huizenbouw op zijn grondgebied. Hij en andere burgers hebben zich hiertegen heftig verzet, omdat zij het landgoed wilden behouden. Uiteindelijk is het landgoed in de periode 1964-1970 door de gemeente Woerden voor een deel onteigend en voor het andere deel aangekocht. Burgers, verenigd in de Kerngroep Bredius, hebben daarna met succes de plannen van de gemeente tegengehouden.
Toch is aan de randen van het landgoed bebouwing opgerukt, met name met ‘t Oude Landt (zorgwoningen en seniorenwoningen). Ook zijn aangrenzend aan het landgoed woningen in De Veste gebouwd.
De laatste uitspraak over de functie van het landgoed is die van de Raad van State van 2011, waarin de uitbreidingsplannen van ’t Oude Landt zijn beperkt tot een maximale bouwhoogte van 15 meter. Daarnaast mogen aan de noordrand van het landgoed maximaal vier woningen gebouwd worden.
Sinds 1970 is het landgoed openbaar toegankelijk.

Nieuwe start
In 2011 had het landgoed veel van zijn oude luister verloren. Om een plezierige plek te zijn voor burgers en bezoekers en om de waardevolle landschappelijke, cultuurhistorische en natuurelementen in stand te houden, was herstel en beter onderhoud nodig. 
In het najaar van 2011 startte de Kerngroep Bredius met een ronde langs de bij het park betrokken organisaties. Doel was, in kaart te brengen of door een gezamenlijke aanpak verbeteringen in het park konden worden gerealiseerd. Met ondersteuning van de Koninklijke Nederlandsche Heidemaatschappij (KNHM) en Arcadis ontwikkelde zich hieruit een burgerinitiatief van veertien belanghebbende organisaties en enkele betrokken burgers: Stichting Kerngroep Bredius, Dierenweide Kukele-boe, Brediushonk, Stichting InBredius, IVN Woerden, KNNV Stichts-Hollandse Polderland, NME Woerden en Oudewater, Babylon, eigenaar hofstede Batestein, Camping Batenstein, Gereformeerde Gemeente, Abrona, Stichting Groene Hart, Stichting Hugo Kotestein, een adviseur historisch groen, een cultuurtechnisch adviseur en enkele betrokken burgers.

Paradijs in de stad
Onder de titel ‘Paradijs in de stad’ werd gezamenlijk een visie geformuleerd voor herstel en duurzaam beheer van het landgoed. In 2013 is deze visie uitgewerkt in een concreet onderhouds- en ontwikkelingsplan. Eind 2013 heeft de gemeente haar goedkeuring en medewerking aan de uitvoering ervan gegeven.
Op 31 maart 2014 is de Stichting Landgoed Bredius opgericht. Deze stichting heeft per 1 januari 2015 het beheer van een groot deel van het landgoed overgenomen van de gemeente Woerden. De Stichting werkt daarbij nauw samen met de betrokken organisaties en veel vrijwilligers, die zich met veel enthousiasme inzetten voor verbetering en behoud van het landgoed voor de toekomst.
Landgoed Bredius heet eigenlijk Landgoed Batestein, naar de hofstede. De gemeente heeft het sinds 1970 Park Bredius genoemd. Met de naam Landgoed Bredius wordt het bijzondere en waardevolle karakter van het gebied in de naam teruggebracht.

Tekstbron: Landgoed Bredius 

routeburo