Sint-Dionysiuskerk

Parochiekerk St.-Dionysius Georiënteerd bedehuis te midden van grastuin afgezoomd met bomen, ter hoogte van het in 1806 opgeheven kerkhof toen overgebracht op ca. 250 m ten O. Overluifd kruisbeeld tegen de W.-gevel van het Z.-transept. Pastorie voorheen ten N.O. van de kerk; gesloopt in 1969. Ten Z. van de kerk: oorlogsmonument ter nagedachtenis van de Geluwse gesneuvelden, n.o.v. architect H. Hoste (Brugge) van 1925. Kubistische "baksteensculptuur" met voorstelling in halfreliëf van de Vrede en Vlaamse leeuw resp. op de voor- en achterzijde. In oorsprong romaanse kruiskerk met driebeukig basilicaal schip en kruisingstoren. 1555: oprichting van het O.-L.-Vrouwekoor ten N. van het hoofdkoor. 1565 en 1568: schade tengevolge van de beeldenstorm vnl. m.b.t. het kerkmobilair en de toren (brand). Herstellings- en uitbreidingswerken o.m. verlengen van hoofdkoor en bouw van Z.-zijkoor in 1717; mogelijk ook i.l.v. XVIII, verbreden van de zijbeuken indien hier aangetroffen jaarstenen gelezen worden als 1740 (Z.) en 1754 (N.). 1911-1912: slopen van de kruisingstoren, verlengen van het transept met een uitspringende N.- en Z.-trav. waarbij l.g. bekroond met toren, en bouw van nieuwe Z.O. -sacristi e, n. o.v. arch itect J. Carette (Kortrijk). Na de zware schade tijdens W.O. I herstelt architect A. Latte (Kortrijk) het vooroorlogse uitzicht echter met weglating van de torenspits. Hallekerk met Z.-transepttoren. Exterieur architecturaal aanleunend bij het neoromaans met regionale inslag; de hallekoren bewaren gr.m. hun oorspronkelijk (laat-)gotisch uitzicht. De plattegrond ontvouwt: een driebeukig schip van drie trav., een uitspringend transept met armen van twee trav. -o.m. Z.-transepttoren met halfro n de ho ekto ren- , een hoofdkoor van twee trav. + een halve trav. en twee zijkoren van een rechte trav., ten N. met bijkomend halfrond traptorentje en alle met driezijdige sluiting; een Z.O.-sacristie en een N.-doopkapelletje. Kerkgebouw opgetrokken uit ijzerzandsteen -deels hergebruikt romaans bouwmateriaal- op sokkel van Atrechtse zandsteen; koorpartij evenwel met opgaand metselwerk van donkere bakstenen afgewisseld met gele o.m. voor vensteromlijstingen en hoekbanden. Gebruik van natuursteen met homogener uitzicht voor omlijshngen van muuropeningen, vensters, traceringen, dekplaten. Leien bedaking. Midden- en zijbeuken onder gelijklopende zadeldaken. Drie W.-puntgevels afgezet door steunberen, op de hoeken voorzien van versnijdingen. De centrale puntgevel herneemt gr.m. zijn romaans uitzicht van voor 1911: de nauwelijks verjongende steunberen tot op dakhoogte, de soortgelijke steunbeertjes weerszijden het portaal, en de typische versiering van de geveltop met nagenoeg rechth. nis verdeeld door drie halfronde zuiltjes met teerlingkapiteel onder keperboogjes. Voorts neoromaans gemterpreteerde muuropeningen: W:-rondboogportaal met drieledige archivolt opgevangen door driekwartzuiltje met bladkapiteel, centrale ronde oculus met ingeschreven veellobbige vierpas. Aansluitende bouwtrant voor de flankerende puntgevels met rechth. deur voorzien van imposten waarboven hogervermelde jaarstenen, rondbogig tweelicht, en gesuperposeerde lichtgleuven waarvan de grootste bekroond met driepas. Zelfde neoromaanse uitwerking voor zijgevels en N.-transeptpuntgevel cf. rondbogige muuropeningen tussen versneden steunberen; ook voor de vierkante Z.-transepttoren van drie geledingen o.m. met gekoppelde rondbogige galmgaten en afgelijnd met blinde rondboogarcade onder het tentdak. Anderzijds (neo-)gotische koorpartij met nog oorspronkelilke muurpartijen cf. o.m. N.-zijkoor met datering 1555 d.m.v. lichtere bakstenen. Steunberen, bij het N.-zijkoor enkel ter ondersteuning van de sokkel. Rond- en spitsbogige tweelichten met minder of meer uitgewerkte traceringen resp. van bak- en natuursteen. Z.O.-sacristie in aansluitende bouwtrant; zijtrapgevels. Bepleisterd interieur met ruim karakter eigen aan een hallekerk. Brede spitsbogige scheibogen van baksteen op zuilen van Atrechtse zandsteen met achtzijdige sokkel en kapiteel. Houten tongewelven met geschilderde versieringen; de gordelbogen rusten op consoles met hoofdje. In het Z.-transept onder de toren: bakstenen kruisgewelf met (simili- ?) natuurstenen ribben en gat. Mobilair: Schilderijen op doek uit XVIII: Kruisafneming (ca. 1705), Aanbidding der Herders, Marteldood van St.-Sebastiaan, Jezus met de Emmaüsgangers. XIX-schilderij: H. Dionysius met zijn rechters. Houten XVIII-beelden van H. Rochus en H. Dionysius. Meubilair: altaren van na W.O. I, houten communiebank van ca. 170O, barokke biechtstoel gedateerd 1696 en repliek van na W.O. I, koorgestoelte uit XVIII b, preekstoel van ca. 1700 en twee broederschapslijsten uit XVIII. Archief K.C.M.L., 325. (DECUYPERE D., VUYLSTEKE A., e.a.), Omtrent Geluwes Parochiekerk Geluwe, 1976. HUYS E., Geschiedenis van Geluwe, derde aangevulde uitgave ingeleid door N. MADDENS en bijgewerkt door D. DECUYPERE, Tielt, 1977, p. 60-72. (DESMIDT F.), De Romaanse Kerkelijke Bouwkunst in West-Vlaanderen, (Gent), 1940, p. 170-173. ROOSE-MEIER B., Fotorepertorium van het meubilair van de Belgische bedehuizen, Provincie West-Vlaanderen, Kanton Wervik, Brussel, 1977, p. 14-16.

More information

Comments Statistics

| | Public | French