Ik liet me voor deze rit inspireren door een artikel van Fien Meynendonckx in de Standaard over het Utopia project van de industrieel Jean-Baptiste André Godin. Dus die plek gelegen te Guise had ik als hoofddoel vooropgesteld. Maar zoals steeds laat een route je zoveel meer ontdekken. En dat is hier ook het geval. Je krijg een glimp van een prachtige onbekende parel net over de Belgisch-Franse grens te zien: het westelijk deel van de Thiérache.  

Deze motorrit begint aan het Mundaneum in Bergen, een plek die perfect past bij het thema van deze tocht: utopieën. Hier wordt het werk getoond van Paul Otlet, een van onterecht de minst bekende maar meest visionaire Belgen. Zijn werk wordt ook wel “Google avant la lettre” of een "papieren Google" genoemd. En hij wou ook nog een ideale wereldstad daarvoor laten bouwen met kleppers zoals le Corbusier.

Vanuit Bergen trekken we zuidwaarts, richting het voor vele mensen onbekende Thiérache. Maar eerst maken we net buiten Mons een korte stop bij het huisje van Vincent van Gogh. Weinig mensen weten dat Van Gogh hier enige tijd verbleef om een religieuze taak te vervullen in drieste omstandigheden, ver voordat hij wereldberoemd werd als schilder.

De eerste Franse halte is Maubeuge, een stad aan de Samber die ooit floreerde dankzij de industrie en haar ligging op de grens. Daarna gaat het verder naar Avesnes-sur-Helpe, een charmant stadje met een rijke geschiedenis en een ideale plek voor een lunchpauze. Tot hier volgen we nog de grotere wegen, want er wacht nog een flinke rit.

Na Avesnes-sur-Helpe ontvouwt zich het hart van de westelijke Thiérache: een landschap van glooiende heuvels, kronkelende wegen en kilometerslange hagen die de akkers, graslanden en wegen omzomen. Eigenlijk zou het Hageland geen slechte streeknaam voor dit gebied zijn. 

Na 82 kilometer bereiken we het utopia van Jean-Baptiste André Godin in Guise. Godin, die zijn fortuin maakte met gietijzeren verwarmingsinstallaties, bouwde hier het Familistère: een wooncomplex voor zijn werknemers, compleet met stromend water, tuinen, zwembad, overdekte binnenplaats, winkels, scholen en recreatieruimtes. Alles is doordrenkt met het idee van schoonheid, betaalbaarheid en duurzaamheid.

De tocht loopt langs Bohain-en-Vermondois. Hier ontdek je via het familiehuis van Henri Matisse de jeugd van deze grote kunstenaar. Matisse bracht zijn kinderjaren door tussen de kleuren en zaden van het familiebedrijf, waar zijn passie voor schilderen werd aangewakkerd.

Onderschat de afstand niet want je doet heel wat kleine wegen aan. Voorzie voldoende tijd om te genieten van de interessante stopplaatsen. Voor wie het graag wat rustiger aan doet, is deze trip perfect op te delen in twee dagen, met een comfortabele overnachting in Cambrai. In deze charmante stad – in het Nederlands bekend als Kamerijk – vind je tal van overnachtingsmogelijkheden, van moderne hotels tot gezellige B&B’s, allemaal op korte afstand van het historische centrum. Ontdek hier een aantal prachtige wandelingen in en om Cambrai.

Cambrai is een stad met een rijke geschiedenis: al sinds de Middeleeuwen wordt hier krijtsteen gewonnen uit ondergrondse galerijen, en het belfort van Cambrai prijkt zelfs op de lijst van het UNESCO-werelderfgoed.

Na Cambrai trek je verder langs kleine, pittoreske dorpen richting Le Quesnoy, beroemd om zijn indrukwekkende vestingwerken van Vauban. Deze stad is een van de grootste versterkte steden van Frankrijk en speelde een belangrijke rol tijdens de Eerste Wereldoorlog. In november 1918 werd Le Quesnoy bevrijd door Nieuw-Zeelandse soldaten, een gebeurtenis die nog altijd wordt herdacht met een monument op de vestingmuur.

Le Quesnoy ligt aan de rand van de Ardennen en was ooit een van de ‘goede steden’ van het graafschap Henegouwen. De stad werd al in de 12e eeuw omwald en kende door de eeuwen heen verschillende namen, waaronder het Vlaamse Kesenet of Kiezenet.

De route voert verder via La Flamengrie – een dorpje dat bijna helemaal door België wordt omsloten – en door een merkwaardige uitstulping van de grens naar Dour, bekend om zijn eclectische muziekfestivals. Dit vijfdaagse evenement vindt jaarlijks plaats in juli en trekt ongeveer 140.000 tot 150.000 bezoekers. 

Daarna kom je in het steenkoolgebied van Marcasse en bij een ander bijzonder utopia-project: La Grand-Hornu, opgetrokken tussen 1810 en 1830 door Henri De Gorge, en terecht eveneens op de UNESCO-werelderfgoedlijst.

Je eindigt de tocht in Mons, waar het nieuwe treinstation zeker een bezoekje waard is, als je dat bij de start niet gezien zou hebben.