Prachtige Belgische wandeling: 150 km van Waterloo naar Hestrud - Op de sporen van Napoleon in Wall

De 200ste verjaardag van de Slag bij Waterloo, een van de sleutelmomenten van de 19e eeuw, werd op 18 juni 2015 gevierd. Als het lot van de wapens op de sombere vlakte, die de beroemdste ter wereld is, anders was geweest, wat zou dan het lot van Europa zijn geworden? We stellen voor om een wandeling te maken op de sporen van de keizer in 1815, tussen Waterloo en Hestrud, aan de Franse grens.

De Waalse regio heeft een toeristische route gemarkeerd met de titel „op de sporen van Napoleon in Wallonië“, die het mogelijk maakt om het pad te volgen dat de keizerlijke troepen en Napoleon I in de dagen voor de Slagen van Ligny en Waterloo aflegden. Dit betekent, tijdens de beroemde „Honderd Dagen“, waarin hij zijn troon heroverde; een van die volkomen onvoorspelbare wendingen die de geschiedenis te bieden heeft. Maar laten we naar onze wandeling gaan...

We hebben deze route aan de ene kant herwerkt om deze in omgekeerde richting te rijden, te beginnen in Waterloo - dit om praktische redenen - en aan de andere kant om deze aangenaam met de motor te berijden, op zo bochtige wegen als mogelijk. We hebben met name de doorgang door de stad Charleroi overgeslagen.

Het dorp Leeuw

Het uitgangspunt van de mooie Belgische wandeling die we u deze maand maart aanbieden, is dus de Leeuw van Waterloo, die, zoals iedereen weet, op het grondgebied van de gemeente Braine-l'Alleud ligt. Als de geschiedenis de naam Waterloo heeft vastgehouden, dan omdat de hertog van Wellington zijn overwinningsbulletin in de Auberge Bodenghien heeft opgesteld, die in het hart van het dorp Waterloo ligt, hoewel het merendeel van de gevechten eerder aan de zijde van Mont-Saint-Jean en Plancenoit verder naar het zuiden plaatsvond.

Tegenwoordig zijn er ongeveer 124 plaatsen genaamd Waterloo over de hele wereld. Deze plaatsen zijn grotendeels opgericht door Britse veteranen, aan wie kleine stukjes land in de koloniën werden aangeboden. Wat betreft de Leeuwenheuvel, waarvan de oorsprong teruggaat tot 1826, heette hij oorspronkelijk „Monument voor de Nederlanders“. Hij is 40 m hoog en men moet 226 treden beklimmen om de top te bereiken, waar een gegoten leeuw, het symbool van de overwinning van de geallieerden, troont.

Deze leeuw kijkt, dreigend, naar Frankrijk. Dat hebben we allemaal op school geleerd! De locatie van de leeuw was bij ons bezoek in ontwikkeling. Een gloednieuw monument werd ingewijd voor de tweehonderdste verjaardag van de slag in juni 2015. Het beroemde panorama van de slag, de traditionele bestemming van ontelbare schooluitstapjes, werd eveneens gerestaureerd. De plek waar je moet zijn, om het met de woorden van Wellington te zeggen!

Bij onze verkenning had de locatie in ieder geval niets aantrekkelijks. Daarom hebben we ons gehaast om te verdwijnen en richting het zuiden te vertrekken. Nadat we langs het Pruisische monument waren gekomen – probeer de inscripties in gotische letters te ontcijferen! – en de Verwonde Adelaar, een monument ter ere van de laatste strijders van het Grote Leger, het „laatste vierkant“ van de Franse troepen, maakt onze route een pauze op de boerderij Caillou in Vieux-Genappe, die een klein museum ter ere van de keizer herbergt. Daar kan men onder andere een van zijn veldbedden zien. Hier overnachtten Napoleon en zijn staf in de nacht van 17 juni 1815, de avond voor de slag (dagelijks geopend van 10.00 tot 17.00 uur, meer informatie op www.drnier-qg-napoleon.be).

De route van de BBB neemt vervolgens enkele vrijheden met de officiële route van de „Napoleonroute in Wallonië“. Alleen voor de lol van het rijden bereiken we Glabais, razen naar Maransart in de vallei van de Lasne. Het kronkelt aangenaam, voordat het weer omhoog gaat naar Sauvagemont, dan naar het rustige dorp Céroux, dat bekend staat om zijn mooie, met bomen omzoomde plein, vanwaar regelmatig in de zomer luchtballonnen opstijgen. Deze omweg over de kleine wegen van het Roman Païs in Brabant leidt ons verder richting Court-Saint-Etienne en Villers-la-Ville. Moet men de abdij nog introduceren, waarvan de majestueuze ruïnes een van de mooiste architectonische plaatsen van Europa zijn?

Napoleons laatste overwinning

We bereiken dan de N5, die sterk met radar wordt gecontroleerd (pas op!) en verlaten deze bij de rotonde van „Quatre-Bras“ in Baisy-Thy. Hier vonden op 16 juni 1815 gevechten plaats, gelijktijdig met die tussen de Fransen en Pruisen in Ligny. Ligny, daar komen we net... Ligny is de laatste overwinning van de keizer, en de naam van dit kleine dorp in de regio Namen staat prominent op de Arc de Triomphe in Parijs. Ligny was allesbehalve een kleine slag. De ingezette troepen waren van dezelfde orde als die in Austerlitz, dat zegt waarschijnlijk alles.

Het was ook een militaire keerpunt, want hoewel het Pruisische leger vooral in het midden hard werd getroffen, slaagde het erin om zijn flanken, die zich keurig terugtrokken naar Wavre, te redden. Napoleon moest de 30.000 man van maarschalk Grouchy erachteraan sturen, wiens afwezigheid hem op 18 juni op het slagveld van Waterloo pijnlijk zou opbreken... Daarna bereiken we Fleurus en zijn gemeentehuis (voormalig kasteel van de vrede), waar Napoleon overnachtte. Binnenkort zouden we een reconstructie van de kamer kunnen bezoeken waarin de keizer sliep… Men moet weten dat Fleurus het toneel was van drie Franse overwinningen op verschillende tijdstippen: die van 1690, waarbij de troepen van maarschalk Luxemburg een coalitie, die bijna heel Europa omspande, versloegen, die op 26 juni 1794, toen de Franse revolutionairen de Hollando-Oostenrijkers in stukken sneden en tenslotte die van 16 juni 1815, twee dagen voor Waterloo.

De groene uitbarsting

De Napoleonroute in Wallonië passeert door Charleroi. Maar van het Charleroi dat door Napoleonische troepen werd doorkruist, is niet veel meer over, aangezien hun doorgang plaatsvond voor de industriële revolutie, die de stad tot een van de grote economische centra van het nog niet bestaande België maakte. Deze opbloei is trouwens niet helemaal vreemd aan Napoleon, aangezien zijn keizerlijk decreet van 21 april 1810 de exploitatie van steenkool op grote schaal vergemakkelijkte. We hebben ervoor gekozen om het agglomeratie Charleroi van de oostkant te omzeilen, via Wanfercée-Baulet, dat we doorkruisen voordat we de zogenaamde „Basse-Sambre“-weg bereiken. Een ongeveer 12 km lange „Purgatorium“, waarin men met 90 km/h of minder moet rijden, het spijt ons! Ook hier, pas op voor de snelheidscontroles, die zeer vaak zijn.

Het gedeelte dat we vervolgens aanpakken, via Vitrival, Le Roux en Presles, blijkt zeer aangenaam en veel groener. Chlorofyl is goed voor de gezondheid, evenals voor de moraal! In Gerpinnes parkeren we de motoren om in „Sambre-et-Meuse“ een hapje te eten, een onmisbare plek in de stad, waar de herinnering aan de Napoleonische tijd zeer aanwezig is.

De aangrenzende brouwerij, de Brasserie de l'Hôtel de Ville, is in feite de zetel van de Zouaven van de Société de Gerpinnes, een wandelvereniging die elk jaar deelneemt aan de Marche de Sainte-Rolende, een van de beroemde marsen van Entre-Sambre-et-Meuse, waarbij de lokale bevolking zo aan hangt. „Deze marsen worden vaak ten onrechte als Napoleonmarsen aangeduid“, legt een prominente persoon uit Gerpinnes, die zelf een fluitspeler is in een wandelgroep, ons uit. „Het is waar dat de kostuums van de wandelaars uit de Napoleonische tijd stammen, maar deze marsen hebben geen militaire aard en hebben daarom geen verband met Napoleons passage in de regio.“ Daarmee is alles gezegd.

Het is nu tijd om Jamioulx (vooral bekend vanwege zijn gevangenis) te bereiken, waar we de herinnering aan Napoleons doorgang weervinden. Laatstgenoemde werd erkend door de toenmalige pastoor, de abt Jénicot, die hem naar verluidt een glas Chambertin, zijn favoriete wijn, had aangeboden. Onder de indruk van het gesprek van de geestelijke, zou de keizer hem beloofd hebben hem tot de volgende bisschop van Doornik te maken. De nederlaag van Waterloo maakte een eind aan dit plan...

De Mandarijn... Napoleon

De doorgang door Thuin en zijn hangende tuinen (dit heeft echter niets met die van Babylon te maken...) is altijd een genoegen. In ieder geval is het de aangenaamste omweg, vanuit gemotoriseerd perspectief, om naar Ragnies, een charmant landelijk dorp, te gaan dat er trots op is tot de „mooiste dorpen van Wallonië“ te behoren. Ragnies is de locatie van de distilleerderij van Biercée, die in een mooi vierkant gebouw, de Hof van Cour, is ondergebracht en meer dan de moeite waard is om een blik te werpen (www.distilleriedebiercee.com).

Als enige Waalse distilleerderij voor fruitbrandewijn en likeuren is het bedrijf vooral bekend om zijn uitstekende Eau de Villée, een citroenlikeur van opmerkelijke verfijning. Sinds kort produceert de distilleerderij ook de beroemde Mandarine Napoléon, die in 1892 door een Belgische chemicus werd gecreëerd, als eerbetoon aan de keizer, die naar verluidt graag mandarijnsap met zijn cognac mengde…

Onze volgende stop zal in Leers-et-Fosteau zijn. Troonend boven de omliggende weiden, is het kasteel van Fosteau een indrukwekkend huis, waarvan de oorsprong teruggaat tot de 14e eeuw. In deze zeer mooie eigendom, die door zijn eigenaren met grote vriendelijkheid en veel historische details wordt gepresenteerd, vestigde generaal Reille, hoofd van het 2e legerkorps van Napoleon, op 15 juni 1815 zijn hoofdkwartier. Een andere halte die goed past bij het thema van deze wandeling… Ook het kleine apotheekmuseum dat hier is ondergebracht, is vermeldenswaard.

Beaumont is niet ver meer. Hier richtten Napoleon en zijn troepen hun eerste bivak op op 14 juni 1815 aan de voet van de 34 m hoge Salamander-toren, die tot de oude vestingen van de stad behoorde. Hestrud, waardoor Napoleon België binnenkwam, is nog maar 8 km verwijderd. Ingeklemd in de vallei van Thure, herbergt dit kleine dorp aan de franco-belgische grens een interessant douanemuseum, dat in het voormalige douanekantoor is ondergebracht en waarvan de barrière bewaard is gebleven... maar vandaag de dag nog steeds omhoog is. De laatste kilometers van deze BBB leiden u naar de vallei van Thure, die u met enkele mooie bochten op goed Frans asfalt zal belonen, om de rit stijlvol te beëindigen. Goede rit, goede ontdekkingen en let altijd op uw veiligheid!

---

Genietstops

- In Gerpinnes is het Sambre-et-Meuse een absolute must, die we u eerder ook al hebben aanbevolen. Dat doen we vandaag opnieuw. Direct naast de kerk gelegen, biedt deze taverne-restaurant een aangename bistro-keuken en aan te raden pizza’s. Dagelijks geopend, behalve op dinsdag.

Info: www.lesambreetmeuse.be

- In Hestrud, aan de franco-belgische grens, is het sympathieke café-restaurant van het museum, dat zich in de ruimten van het even sympathieke (en interessante) douanemuseum bevindt, een klein bistro-restaurant in het diepe Frankrijk, waar men voor het aperitief binnenkomt en een eenvoudige en volkomen onpretentieuze keuken geniet (ja, er is Andouillette!), maar met zeer, zeer voordelige prijzen (lunchmenu voor 11 € in de week). Info: www.cafemuseedeladouane.fr

- Aan het einde van deze wandeling is „Le Canari“ in het gehucht Reugnies (Cousolre) de ideale plek om aan het einde van de dag weer op krachten te komen. Eenvoudige en goede keuken, gezelligheid, vriendelijke sfeer, ongecompliceerde begroeting, grote parkeerplaats voor motoren… Een klein hexagonaal restaurant, zoals we ze leuk vinden. Probeer de Martiflette (Tartiflette met Maroilles) en de Anorien-Escavêche, onder andere. En de Andouillette, natuurlijk (we zijn fan!). Het enige nadeel: het is alleen van donderdag tot zondag geopend. Controleer de openingstijden voordat u vertrekt.

Info: www.lecanari.fr