Standbeeld van Jean Bart - Duinkerke

Jean Bart… de mensen uit Duinkerken richtten een standbeeld voor hem op en schreven een hymne. Maar ken jij hem?

Jean Bart, geboren op 21 oktober 1650, is de telg uit een familie van race-reders. Op 16-jarige leeftijd voegde hij zich bij de Nederlanders, destijds een bondgenoot van Frankrijk, op “ het mooiste schip van de Nederlandse marine ”, De Zeven Provinciën. Op 23-jarige leeftijd, toen de oorlog uitbrak tussen Frankrijk en Nederland, koos Jean Bart zijn kant: hij keerde terug naar Duinkerken! Vergezeld door zijn vriend Charles Keyser nam hij het bevel over een kaperschip op zich. Zijn moed werd snel opgemerkt door Colbert en Vauban en beloond door Lodewijk XIV zelf.

Tijdens een race met kapitein Claude de Forbin escorteerden de twee kapers koopvaardijschepen toen ze werden achtervolgd door Engelse schepen. Ze raakten gewond en werden begin juni 1689 overgebracht naar een gevangenis in Plymouth, Engeland.

Een matroos bracht een vijl om door de tralies van hun cel te zagen. De chirurg die verantwoordelijk was voor het verbinden van hun wonden hielp hen en vroeg of hij hen in ruil daarvoor mocht vergezellen naar Frankrijk. Na elf dagen in de gevangenis ontsnapten Bart en Forbin in een eenvoudige roeiboot, vergezeld door twee mousses en de chirurgijn. Jean Bart nam de roeispanen en nam geen pauze tussen de Engelse kust en hun aankomst in Bretagne. Hun oversteek van 60 mijl (ongeveer 290 km) duurde minder dan achtenveertig uur.

Jean Bart's heldendaden werden tot aan het hof van Versailles verteld!

Tussen 1692 en 1694 brak er een hongersnood uit die werd beschouwd als de dodelijkste van de 17e eeuw. De nieuwe missie van Jean Bart was om Frankrijk te voeden door 120 koopvaardijschepen van Noorwegen naar Duinkerken te escorteren. Op 29 juni 1694 naderden de Franse schepen het eiland Texel. De troepen zagen hoe hun konvooi werd veroverd door de Nederlanders. Jean Bart riep de kapiteins aan boord om een strategie uit te stippelen en verklaarde: "We moeten vechten en de vloot heroveren of daar blijven".

De strategie van de kaper was om geen artillerie te gebruiken, maar om aan boord te gaan! De strijd duurde slechts een half uur, maar was bloedig en de Fransen trokken aan het langste eind.

Door de overwinning bij de Slag om Texel daalde de prijs van tarwe van 30 naar 3 livres tournois. Jean Bart had Frankrijk net gered van de hongersnood.

Jean Bart stierf thuis aan pleuritis op 27 april 1702, tweeënvijftig jaar oud.

Zoals gebruikelijk waren de straten van Duinkerken vanaf het huis van de overledene tot aan de kerk Saint-Éloi bedekt met stro. Zijn begrafenis was een grootse aangelegenheid, met kanonvuur. Hij werd begraven aan de voet van het hoofdaltaar in de kerk.

Zijn dood werd betreurd door de hele natie, die zojuist een grote held had verloren. Zelfs de Nederlanders en Engelsen bewezen hun laatste eer voordat ze zich verheugden over het verlies van hun grootste vijand!

Het standbeeld van de zeerover werd in 1845 opgericht door de beeldhouwer David d'Angers. Het toont hem zwaaiend met een sabel, “in de richting van Engeland”, zoals we in Duinkerken gekscherend zeggen. De sokkel is acht meter hoog en stelt "Jean Bart voor die zijn schip verlaat, over het kanon van een vijandelijk schip stapt dat hij net heeft geënterd en zich tot zijn matrozen wendt om hen de les te lezen".

De trots van de stad wordt nog steeds gevierd met name tijdens de Cantata à Jean Bart, de laatste aria van de laatste rigodon die uit volle borst, op de knieën (en soms in tranen) wordt gezongen tijdens het carnaval van Duinkerken.

De cantate voor Jean Bart Voor het eerst gezongen ter gelegenheid van de inhuldiging van zijn standbeeld in 1845 en opgedragen aan admiraal Prince de Joinville, werd ze uitgevoerd door tweehonderd zangers.

Willem Vandenameele