In een notendop: de notenboomgaard van Eric Van de Plas

Een beetje uitzonderlijk beeld is deze boomgaard met allemaal notenbomen. Een notenboom stond er nagenoeg op elk erf. Dat had meerdere redenen. De bomen zouden vanwege hun geur vliegen op afstand houden. Walnoten komen pas laat in blad. Wanneer de bomen voor het raam staan kan de voorjaarszon toch nog in huis schijnen en ´s zomers wordt de felle zon uitstekend gefilterd. En natuurlijk leveren de bomen noten. En dat werd nogal eens als een voedselreserve gezien. De Romeinen plantten ze trouwens bij ons om die reden bij de garnizoensplaatsen. 25 gram noten bevatten 176 Kcal. Notenbomen werden vaak langs grote dijken gepland om deze te verstevigen.

Vooral in het Scheldeland was dat het geval. Daar werden de noten opgekocht door Engelsen en de bolsters werden daar in de pickles verwerkt. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werden veel notenbomen gekapt omdat het hout hard is en geschikt voor geweerkolven.

Notenboomgaarden zijn bij ons – in tegenstelling tot bv. het zuiden van Frankrijk – eerder zeldzaam. Het was ook niet zo eenvoudig om een goede boom te kweken. Tot de jaren 1960 was het een kwestie van een noot in de grond te steken en te hopen of die het goed zou doen. Maar van dan af werd de techniek van enten op punt gezet. Het duurt dan nog wel 10 jaar voor een boom vrucht begint te dragen. Dus duidelijk een werk van lange adem. Daarenboven groeit er onder een notenboom na verloop van tijd niets meer omdat de bomen via hun bladeren het gif ‘juglon’ afscheiden.

Sinds enkele decennia is de noot populair in agroforestry. De bomen worden zoals hier als rijen aangeplant in akkerland of als schaduwboom in graasweiden. Eric Van de Plas is sinds de jaren 1990 in het Hageland op zoek gegaan naar oude rassen. Zo heeft hij de noot Komeet op de markt gebracht, een grote paardennoot die gemakkelijk te kraken is en lang kan bewaren.

Jan Rymenams